Available languages

Taxonomy tags

Info

References in this case

Share

Highlight in text

Go

SENTENZA TAL-QORTI TAL-ĠUSTIZZJA (Awla Manja)

6 ta' Settembru 2006 (*)

"Rikors għal annullament – Għajnuna mill-Istat – Deċiżjoni 2003/442/KE – Miżuri fiskali adottati minn awtorità reġjonali jew lokali – Tnaqqis tar-rati ta' taxxa fuq id-dħul tal-persuni fiżiċi u ġuridiċi li għandhom ir-residenza taxxabbli tagħhom fl-Azores – Kwalifikazzjoni bħala għajnuna mill-Istat – Natura selettiva – Ġustifikazzjoni min-natura u mill-iskema ġenerali tas-sistema fiskali – Obbligu ta' motivazzjoni – Kompatibbiltà mas-suq komuni"

Fil-kawża C-88/03,

li għandha bħala suġġett rikors għal annullament skond l-Artikolu 230 KE, imressaq fl-24 ta' Frar 2003,

Ir-Repubblika Portugiża, irrappreżentata minn L. Fernandes, bħala aġent, assistit minn J. da Cruz Vilaça u L. Romão, advogados, b'indirizz għan-notifika fil-Lussemburgu,

rikorrenti,

sostnuta mir-

Renju ta' Spanja, irrappreżentat minn N. Díaz Abad, bħala aġent, b'indirizz għan-notifika fil-Lussemburgu,

u

Ir-Renju Unit tal-Gran Brittanja u l-Irlanda ta' Fuq, irappreżentat minn R. Caudwell, bħala aġent, assistita minn D. Anderson, QC, b'indirizz għan-notifika fil-Lussemburgu,

intervenjenti,

vs

Il-Kummissjoni tal-Komunitajiet Ewropej, irrappreżentata minn V. Di Bucci u F. de Sousa Fialho, bħala aġenti, b'indirizz għan-notifika fil-Lussemburgu,

konvenuta,

IL-QORTI TAL-ĠUSTIZZJA (Awla Manja),

komposta minn V. Skouris, President, P. Jann, C. W. A. Timmermans, A. Rosas (Relatur) u J. Malenovský, Presidenti ta' Awla, J.-P. Puissochet, R. Schintgen, N. Colneric, S. von Bahr, J. Klučka u U. Lõhmus, Imħallfin,

Avukat Ġenerali: L. A. Geelhoed,

Reġistratur: M. Ferreira, Amministratur Prinċipali,

wara li rat il-proċedura bil-miktub u wara s-seduta tas-6 ta' Settembru 2005,

wara li semgħet il-konklużjonijiet ta' l-Avukat Ġenerali, ippreżentati fis-seduta ta' l-20 ta' Ottubru 2005,

tagħti l-preżenti

Sentenza

1       Bir-rikors tagħha, ir-Repubbika Portugiża titlob l-annullament tad-Deċiżjoni tal-Kummissjoni 2003/442/KE, tal-11 ta' Diċembru 2002, dwar il-parti ta' l-iskema li tadatta s-sistema fiskali nazzjonali għall-karatteristiċi speċifiċi tar-Reġjun awtonomu ta' l-Azores li tikkonċerna t-tnaqqis tar-rati ta' taxxa fuq id-dħul [traduzzjoni mhux uffiċjali] (ĠU L 150, p. 52, iktar 'il quddiem id-"deċiżjoni kkontestata").

 Il-kuntest ġuridiku

 Il-leġiżlazzjoni Komunitarja

2       L-Artikolu 87(1) KE jipprovdi:

"Bla ħsara ta' kull deroga kontemplata f’dan it-Trattat, kull għajnuna, ta' kwalunkwe forma, mogħtija minn Stat Membru jew permezz ta’ riżorsi ta’ l-Istat, li twassal għal distorsjoni jew theddida ta' distorsjoni għall-kompetizzjoni billi tiffavorixxi ċerti impriżi jew ċerti produtturi għandha, safejn tolqot il-kummerċ bejn l-Istati Membri, tkun inkompatibbli mas-suq komuni."

3       Il-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni, ta' l-10 ta' Diċembru 1998, dwar l-applikazzjoni tar-regoli dwar l-għajnuna mill-Istat għall-miżuri relattivi għat-tassazzjoni diretta ta' l-impriżi [traduzzjoni mhux uffiċjali] (ĠU C 384, p. 3, iktar 'il quddiem il-"Komunikazzjoni dwar l-għajnuna mill-Istat fil-qasam tat-tassazzjoni diretta"), tispeċifika, fil-punt 2 tagħha, li hija għandha l-għan li tipprovdi kjarifiki dwar il-kwalifikazzjoni bħala għajnuna taħt l-Artikolu 87(1) KE fil-każ tal-miżuri fiskali.

4       L-Artikolu 87(3) KE jipprovdi li jistgħu jiġu kkunsidrati kompatibbli mas-suq komuni:

"a)      għajnuna maħsuba biex tippromwovi l-iżvilupp ekonomiku ta’ reġjun fejn il-livell ta' l-għajxien huwa baxx b’mod anormali jew fejn ikun hemm stat serju ta’ nuqqas ta’ impieg;

[…]

ċ)       għajnuna maħsuba biex tiffaċilita l-iżvilupp ta’ ċerti attivitajiet jew ta’ ċerti reġjuni ekonomiċi, basta dik l-għajnuna ma tfixkilx il-kundizzjonijiet tal-kummerċ sa grad li jkun kuntrarju għall-interess komuni;

[…]"

5       L-Artikolu 299(2) KE jipprovdi li d-dispożizzjonijiet tat-Trattat huma applikabbli għad-dipartimenti extra-Ewropej ta' Franza, l-Azores, il-Madejra u l-Gżejjer Kanarji. Madankollu, il-leġiżlatur Komunitarju jista' jadotta miżuri speċifiċi bl-iskop li, b'mod partikolari, jistabbilixxi l-kundizzjonijiet ta' applikazzjoni tat-Trattat għal dawn ir-reġjuni, fid-dawl tal-fatt li s-sitwazzjoni strutturali ekonomika u soċjali tagħhom hija aggravata minn ċerti fatturi li l-permanenza u l-kumbinazzjoni tagħhom ifixklu serjament l-iżvilupp tagħhom.

6       Skond il-punt 4.15 tal-Linji ta' gwida tal-Kummissjoni dwar għajnuna nazzjonali reġjonali (ĠU C 74, 1998, p. 9), kif emendati fid-9 ta' Settembru 2000 (ĠU C 258, p. 5, iktar 'il quddiem il-"linji ta' gwida dwar għajnuna nazzjonali reġjonali"), l-għajnuna reġjonali li għandha l-iskop li tnaqqas l-ispejjeż kurrenti ta' impriża, jiġifieri l-għajnuna għat-tħaddim, hija pprojbita.

7       Madankollu, skond il-punt 4.16.2 ta' l-imsemmija linji ta' gwida, fir-reġjuni ultra periferiċi li jikkwalifikaw għall-eżenzjoni taħt l-Artikolu 87(3)(a) u (ċ) KE, l-għajnuna li la hija mnaqqsa progressivament u lanqas limitata biż-żmien tista' tiġi awtorizzata sakemm hija intiża sabiex tagħmel tajjeb għall-ispejjeż addizzjonali ta' l-eżerċizzju ta' l-attività ekonomika, dovuti għall-fatturi identifikati fl-Artikolu 299(2) KE, li l-permanenza u l-kumbinazzjoni tagħhom ifixklu serjament l-iżvilupp ta' dawn ir-reġjuni. Huwa wkoll speċifikat f'dan il-punt li huwa d-dmir ta' l-Istat Membru li jikkalkula l-ammont ta' dawn l-ispejjeż u li jipprova r-rabta li teżisti ma' l-imsemmija fatturi. Barra minn hekk, l-għajnuna prevista għandha tiġi ġġustifikata fuq il-bażi tal-kontribuzzjoni tagħha għall-iżvilupp reġjonali, u tan-natura tagħha, peress li l-livell tagħha għandu jkun proporzjonali għall-ispejjeż addizzjonali li għalihom hija intiża li tagħmel tajjeb.

 Il-leġiżlazzjoni nazzjonali

8       Il-Kostituzzjoni tar-Repubblika Portugiża, tat-2 ta' April 1976, tipprovdi li "l-arċipelagi ta' l-Azores u ta' Madejra jikkostitwixxu reġjuni awtonomi li għandhom status politiko-amministrattiv u korpi ta' gvern tagħhom stess". F'dan ir-rigward, hija tipprovdi numru ta' dispożizzjonijiet li jirregolaw is-setgħat u l-kompetenzi ta' dawn ir-reġjuni kif ukoll il-korpi politiċi u amministrattivi rispettivi tagħhom.

9       Minn dawn id-dispożizzjonijet jirriżulta li r-reġjuni awtonomi jirċievu d-dħul mit-taxxi tagħhom, kif ukoll parti mid-dħul mit-taxxi ta' l-Istat, kif stabbilit skond prinċipju li jassigura s-solidarjetà nazzjonali effettiva. Barra minn hekk, l-assembleji leġiżlattivi ta' dawn ir-reġjuni għandhom il-kompetenza esklużiva, taħt il-kundizzjonijiet previsti minn liġi-qafas adottata mill-Assemblea tar-Repubblika, li jeżerċitaw setgħa fiskali tagħhom stess kif ukoll li jadattaw it-taxxi ta' l-Istat għall-karatteristiċi speċifiċi reġjonali.

10     Bil-Liġi Nru 13/98, ta' l-24 ta' Frar 1998, dwar il-finanzi tar-reġjuni awtonomi (lei n° 13/98, de 24 de Fevereiro. Lei de Finanças das Regiões Autónomas, Diário da República I, Serje A, Nru 46, ta' l-24 ta' Frar 1998, p. 746, iktar 'il quddiem il-"Liġi Nru 13/98"), l-Istat Portugiż iddefinixxa b'mod preċiż il-kundizzjonijiet ta' tali awtonomija finanzjarja. Din il-liġi tistabbilixxi l-prinċipji u l-għanijiet ta' l-awtonomija finanzjarja reġjonali, tipprovdi għall-koordinazzjoni tal-finanzi tar-reġjuni awtonomi ma' dawk ta' l-Istat, u tistabbilixxi l-prinċipju ta' solidarjetà nazzjonali u l-obbligu ta' kooperazzjoni bejn l-Istat u r-reġjuni awtonomi.

11     Rigward il-kooperazzjoni bejn l-Istat u r-reġjuni awtonomi, l-Artikolu 5(1) sa (3) tal-Liġi Nru 13/98 jipprovdi, b'mod partikolari:

"1.       Fit-twettiq tad-dmir kostituzzjonali u statutarju ta' solidarjetà, l-Istat, li f'dan ir-rigward għandu jieħu in kunsiderazzjoni d-disponibbiltà tal-baġit tiegħu u l-ħtieġa li jassigura trattament ugwali lill-partijiet kollha tat-territorju nazzjonali, jieħu sehem flimkien ma' l-awtoritajiet tar-reġjuni awtonomi fil-kompitu ta' l-iżvilupp ekonomiku, fir-rettifika ta' l-inugwaljanzi li ġejjin mill-insularità u fl-għaqda ekonomika u soċjali mal-bqija tat-territorju nazzjonali u ma' l-Unjoni Ewropea.

2.      Is-solidarjetà nazzjonali tieħu l-forma, b'mod partikolari, fuq il-livell finanzjarju, tat-trasferimenti tal-baġit previsti f'dan l-att u għandha tiġi adattata fuq bażi kontinwa għal-livell ta' żvilupp tar-reġjuni awtonomi, u tfittex fuq kollox li toħloq il-kundizzjonijiet li jippermettu kopertura finanzjarja aħjar bi dħul tar-reġjuni nfushom.

3.      Is-solidarjetà nazzjonali tfittex li tassigura prinċipju fundamentali ta' trattament ugwali taċ-ċittadini Portugiżi kollha u l-possibbiltà li jibbenefikaw mill-politiki soċjali definiti fil-livell nazzjonali, kif ukoll li tikkontribwixxi għall-għaqda ekonomika u soċjali mal-bqija tat-territorju nazzjonali u ma' l-Unjoni Ewropea […]; hija tieħu l-forma, b'mod partikolari, ta' trasferimenti tal-baġit li l-implementazzjoni tagħhom għandha ssir b'mod konformi mad-dispożizzjonijiet ta' dan l-Artikolu."

12     Kif imfakkar fil-punt 7 tal-motivi tad-deċiżjoni kkontestata, il-Liġi Nru 13/98 tipprovdi, barra minn hekk, li t-taxxa nazzjonali fuq id-dħul tal-persuni fiżiċi u t-taxxa nazzjonali fuq id-dħul tal-persuni ġuridiċi jikkostitwixxu dħul tar-reġjuni awtonomi taħt il-kundizzjonijiet li hija tistabbilixxi. Skond l-Artikolu 37 ta' din il-liġi, l-assembleji leġiżlattivi tar-reġjuni awtonomi huma awtorizzati, b'mod partikolari, li jnaqqsu r-rati tat-taxxi fuq id-dħul li huma applikabbli f'dawn ir-reġjuni, b'mhux iktar minn 30 % tar-rati previsti mil-leġiżlazzjoni nazzjonali.

 L-iskema partikolari tar-Reġjun awtonomu ta' l-Azores

13     Bid-Digriet Leġiżlattiv Reġjonali Nru 2/99/A, ta' l-20 ta' Jannar 1999, kif emendat bid-Digriet Leġiżlattiv Reġjonali Nru 33/99/A, tat-30 ta' Diċembru 1999 (iktar 'il quddiem id-"Digriet Nru 2/99/A"), il-korp leġiżlattiv tar-Reġjun ta' l-Azores adotta l-modalitajiet ta' adattament tas-sistema fiskali nazzjonali għall-karatteristiċi speċifiċi reġjonali bis-saħħa tal-kompetenzi mogħtija lilu f'dan il-qasam. Dan id-digriet leġiżlattiv huwa effettiv mill-1 ta' Jannar 1999 u jinkludi b'mod partikolari parti dwar tnaqqis tar-rati tat-taxxi fuq id-dħul.

14     Dan it-tnaqqis tar-rati japplika awtomatikament għall-operaturi ekonomiċi kollha (persuni fiżiċi u ġuridiċi). Skond l-awtoritajiet Portugiżi, huwa għandu l-għan, b'mod partikolari, li jippermetti lill-impriżi stabbiliti fl-Azores li jegħlbu d-diffikultajiet strutturali dovuti għall-fatt li jinsabu f'reġjun insulari u ultra periferiku. Fuq din il-bażi, dawk kollha li huma suġġetti għat-taxxa fuq id-dħul tal-persuni fiżiċi u għat-taxxa fuq id-dħul tal-persuni ġuridiċi li huma taxxabbli fir-Reġjun ta' l-Azores jibbenefikaw minn tnaqqis tar-rati ta' dawn it-taxxi ta' 20 % (15 % matul is-sena 1999) għall-ewwel waħda minn dawn it-taxxi u ta' 30 % għat-tieni taxxa. L-ispiża tal-baġit ta' din il-miżura hija stmata mill-awtoritajiet Portugiżi, fuq il-bażi tat-telf ta' dħul fiskali li jirriżulta minnha, għal madwar 26.25 miljun EUR fis-sena.

 Id-deċiżjoni kkontestata

15     B'ittra tal-5 ta' Jannar 2000, l-awtoritajiet Portugiżi nnotifikaw lill-Kummissjoni tal-Komunitajiet Ewropej bi skema li tadatta s-sistema fiskali nazzjonali għall-karatteristiċi speċifiċi tar-Reġjun awtonomu ta' l-Azores. Din l-iskema, li ġiet innotifikata tard, b'risposta għal talba għal informazzjoni magħmula mis-servizzi tal-Kummissjoni fis-7 ta' Diċembru 1999 wara artikli li dehru fl-istampa, u li daħlet fis-seħħ mingħajr l-awtorizzazzjoni tal-Kummissjoni, iddaħħlet fir-reġistru ta' l-għajnuniet mhux innotifikati.

16     Wara li eżaminat l-informazzjoni kkomunikata mill-awtoritajiet Portugiżi, il-Kummissjoni ddeċidiet li tibda l-proċedura prevista fl-Artikolu 88(2) KE fir-rigward tal-parti ta' l-iskema li tikkonċerna t-tnaqqis tar-rati tat-taxxa fuq id-dħul. Fil-kuntest ta' din il-proċedura, il-Gvern reġjonali tal-gżejjer Åland (il-Finlandja) bagħat osservazzjonijiet lill-Kummissjoni in sostenn tal-pożizzjoni ta' l-awtoritajiet Portugiżi.

17     Fit-tmiem ta' din il-proċeda, il-Kummissjoni adottat id-deċiżjoni kkontestata.

18     Fil-punt 23 tal-motivi ta' din id-deċiżjoni, filwaqt li tirreferi għall-Komunikazzjoni tagħha dwar l-għajnuna mill-Istat fil-qasam tat-tassazzjoni diretta, il-Kummissjoni tfakkar il-kriterji li jiddefinixxu għajnuna mill-Istat, fis-sens ta' l-Artikolu 87(1) KE. Il-miżura in kwistjoni għandha tagħti lill-benefiċjarji tagħha vantaġġ li jtaffi l-ispejjeż li normalment huma ta' piż fuq il-baġit tagħhom. Tali vantaġġ għandu jingħata mill-Istat jew permezz ta' riżorsi ta' l-Istat, taħt kwalunkwe forma li tkun. Il-miżura in kwistjoni għandha taffettwa l-kompetizzjoni u l-kummerċ bejn l-Istati Membri. Fl-aħħar nett, hija għandha tkun speċifika jew selettiva, fis-sens li tiffavorixxi ċerti impriżi jew ċerti prodotti.

19     Fil-punt 24 tal-motivi tad-deċiżjoni kkontestata, il-Kummissjoni tikkonkludi li kull wieħed minn dawn il-kriterji huwa sodisfatt fir-rigward tat-tnaqqis tar-rati tat-taxxa fuq id-dħul in kwistjoni. Hija tqis b'mod partikolari, fir-rigward ta' l-ewwel tliet kriterji, li:

"-      […] safejn it-tnaqqis tar-rati tat-taxxa in kwistjoni japplika għal impriżi, huwa jagħtihom […] vantaġġ li jtaffi l-ispejjeż li normalment huma ta' piż fuq il-baġit tagħhom,

-      l-għoti ta' tnaqqis ta' taxxa jimplika telf ta' dħul mit-taxxa li […] 'huwa ekwivalenti għall-konsum ta' riżorsi ta' l-Istat fil-forma ta' spejjeż fiskali'. Safejn dan il-prinċipju huwa wkoll applikabbli fil-każ ta' għajnuna mogħtija minn entitajiet reġjonali u lokali ta' l-Istati Membri […], it-tnaqqis tar-rati tat-taxxa in kwistjoni jingħata permezz ta' riżorsi ta' l-Istat, jiġifieri riżorsi li, fis-sistema tal-finanzi pubbliċi Portugiżi, huma allokati lir-Reġjun awtonomu ta' l-Azores,

-      il-kriterju li skondu l-kompetizzjoni u l-kummerċ bejn l-Istati Membri għandhom jiġu affettwati jimplika li l-benefiċjarju tal-miżura jeżerċita attività ekonomika, indipendentement mill-istatus ġuridiku tiegħu jew mill-mod kif huwa ffinanzjat. Skond ġurisprudenza stabbilita, il-kundizzjoni li l-kummerċ għandu jiġi affettwat hija sodisfatta ladarba l-impriżi benefiċjarji jeżerċitaw attività ekonomika li hija s-suġġett ta' kummerċ bejn l-Istati Membri […] Fid-dawl tal-portata tal-kamp ta' applikazzjoni settorjali [tagħhom], u inkwantu mill-inqas parti mill-impriżi kkonċernati jeżerċitaw attività li hija s-suġġett ta' kummerċ bejn l-Istati Membri, dan huwa l-każ fir-rigward tat-tnaqqis tat-taxxa in kwistjoni" [traduzzjoni mhux uffiċjali].

20     Rigward il-kriterju ta' selettività, il-Kummissjoni tikkwota l-punt 17 tal-Komunikazzjoni tagħha dwar l-għajnuna mill-Istat fil-qasam tat-tassazzjoni diretta. Dan il-punt jispeċifika li l-prassi deċiżjonali tal-Kummissjoni turi "li huma biss il-miżuri li l-portata tagħhom tkopri t-territorju kollu ta' l-Istat li huma esklużi mill-kriterju ta' speċifiċità stabbilit mill-Artikolu 87(1) [KE]" li "huwa stess jikkwalifika bħala għajnuna l-miżuri maħsuba sabiex jippromwovu l-iżvilupp ekonomiku ta' reġjun" [traduzzjoni mhux uffiċjali]. Il-Kummissjoni tqis li t-tnaqqis tar-rati ta' tassazzjoni in kwistjoni jikkostitwixxu, għall-impriżi li jinsabu f'reġjun partikolari tal-Portugall, vantaġġ li ma jistgħux jibbenefikaw minnu l-impriżi li jixtiequ jwettqu operazzjonijiet ekonomiċi simili f'reġjuni oħra tal-Portugall. Skond il-punt 24 tal-motivi tad-deċiżjoni kkontestata, huma għalhekk jiffavorixxu, fis-sens ta' l-Artikolu 87(1) KE, l-impriżi li huma taxxabbli fir-reġjun ta' l-Azores meta mqabbla ma' l-impriżi Portugiżi l-oħra kollha.

21     Il-Kummissjoni tibbaża din il-konklużjoni fuq ir-raġunament li ġej, ippreżentat fil-punti 26, 27, 31 u 33 tal-motivi tad-deċiżjoni kkontestata.

22     L-ewwel nett, safejn l-element ta' selettività fil-kunċett ta' għajnuna huwa bbażat fuq paragun bejn żewġ gruppi ta' impriżi li jinsabu fl-istess kuntest ta' referenza (dawk li jibbenefikaw mill-vantaġġ u dawk li ma jibbenefikawx minnu), huwa jista' jiġi stabbilit biss b'relazzjoni għal tassazzjoni definita bħala normali. Skond il-Kummissjoni, "isegwi kemm mill-iskema ġenerali tat-Trattat, li jirrigwarda l-għajnuna mogħtija mill-Istat jew permezz ta' riżorsi ta' l-Istat, kif ukoll mir-rwol fundamentali li għandhom l-awtoritajiet ċentrali ta' l-Istati Membri fid-definizzjoni ta' l-ambjent politiku u ekonomiku li fih joperaw l-impriżi, permezz tal-miżuri li huma jadottaw, permezz tas-servizzi li huma jipprovdu u, jekk ikun il-każ, permezz tat-trasferimenti finanzjarji li huma jwettqu, li l-kuntest li fih għandu jsir dan il-paragun huwa l-ispazju ekonomiku ta' l-Istat Membru […]. Il-prassi kostanti tal-Kummissjoni […] tikkonsisti […] fil-kwalifikazzjoni bħala għajnuna ta' l-iskemi fiskali li huma applikabbli f'territorji jew reġjuni partikolari u li huma favorevoli meta mqabbla ma' l-iskema ġenerali ta' Stat Membru […]" [traduzzjoni mhux uffiċjali].

23     It-tieni nett, mhuwiex kompatibbli mal-kunċett ta' għajnuna, li jkopri l-interventi kollha li jtaffu l-ispejjeż li normalment huma ta' piż fuq il-baġit ta' impriża waħda jew iktar, indipendentement mill-iskop tagħhom, mill-ġustifikazzjoni tagħhom, mill-objettiv tagħhom u mill-istatus ta' l-awtorità pubblika li tistabbilihom jew li l-baġit tagħha jbati l-ispiża, li jiġi sostnut, bħalma jagħmlu l-awtoritajiet Portugiżi, li vantaġġi ta' portata territorjali limitata jsiru miżuri ġenerali fir-reġjun ikkonċernat għar-raġuni waħdanija li ġew stabbiliti mhux mill-awtorità ċentrali, iżda mill-awtorità reġjonali, u li japplikaw fit-territorju kollu suġġett għall-ġurisdizzjoni tar-reġjun ikkonċernat. "Distinzjoni bbażata biss fuq l-awtorità li tiddeċiedi dwar il-miżuri tneħħi kull effikaċja mill-Artikolu 87 [KE], li jfittex li jkopri l-miżuri in kwistjoni esklużivament fuq il-bażi ta' l-effetti tagħhom fuq il-kompetizzjoni u fuq l-kummerċ Komunitarju […]" [traduzzjoni mhux uffiċjali].

24     Il-Kummissjoni żżid li "din id-deċiżjoni ma tirrigwardax mekkaniżmu li jippermetti lill-awtoritajiet lokali kollha ta' ċertu livell (reġjuni, komuni jew oħrajn) li jistabbilixxu jew jimponu taxxi lokali li m'għandhom ebda rabta mat-tassazzjoni nazzjonali. Għall-kuntrarju, dan il-każ jirrigwarda tnaqqis, applikabbli biss fl-Azores, tar-rata ta' taxxa stabbilita mil-leġiżlazzjoni nazzjonali u applikata għall-parti kontinentali tal-Portugall. F'dawn iċ-ċirkustanzi, huwa ċar li l-miżura adottata mill-awtoritajiet reġjonali tikkostitwixxi deroga mis-sistema fiskali nazzjonali". [traduzzjoni mhux uffiċjali]

25     It-tielet nett, it-tnaqqis tar-rati ta' taxxa msemmi iktar 'il fuq ma jistax jiġi ġġustifikat min-natura jew mill-iskema ġenerali tas-sistema fiskali Portugiża. Il-Kummissjoni tqis li, b'mod partikolari "u ladarba dan it-tnaqqis ma jirriżultax mill-applikazzjoni ta' prinċipji bħalma huma l-proporzjonalità jew it-tassazzjoni progressiva, iżda jiffavorixxi impriżi li jinsabu f'reġjun partikolari, indipendentement mis-sitwazzjoni finanzjarja tagħhom, l-objettivi ta' żvilupp reġjonali li huma attribwiti lilhom ma jistgħux jitqiesu bħala inerenti għall-imsemmija sistema fiskali Portugiża" [traduzzjoni mhux uffiċjali].

26     Wara li, fil-punt 34 tal-motivi tad-deċiżjoni kkontestata, il-Kummissjoni kkwalifikat il-miżuri in kwistjoni bħala għajnuna mill-Istat, hija tqis, fil-punt 35 ta' l-imsemmija motivi, li, safejn din l-għajnuna hija intiża sabiex tegħleb id-diffikultajiet strutturali permanenti li jirriżultaw min-natura insulari tar-Reġjun ta' l-Azores u mill-fatt li huwa mbiegħed miċ-ċentri ekonomiċi kontinentali billi tnaqqas l-ispejjeż kurrenti ta' l-impriżi, hija tikkostitwixxi għajnuna għat-tħaddim. Hija żżid li għajnuna bħal din tista' tiġi awtorizzata jekk hija intiża sabiex tnaqqas l-ispejjeż addizzjonali ta' l-eżerċizzju ta' l-attività ekonomika li huma dovuti għad-diffikultajiet identifikati fl-Artikolu 299(2) KE, f'konformità mal-kundizzjonijiet stabbiliti fil-punt 4.16.2 tal-Linji ta' gwida dwar għajnuna nazzjonali reġjonali, jiġifieri li tkun iġġustifikata fuq il-bażi tal-kontribuzzjoni tagħha għall-iżvilupp reġjonali, u tan-natura tagħha, u li tkun ta' livell proporzjonali għall-ispejjeż addizzjonali li għalihom hija tfittex li tagħmel tajjeb.

27     F'dan ir-rigward, il-Kummissjoni ssostni, fil-punt 38 tad-deċiżjoni kkontestata, li, inkwantu t-tnaqqis tar-rati tat-taxxa fuq id-dħul in kwistjoni japplika għall-"impriżi attivi barra mis-settur finanzjarju" [traduzzjoni mhux uffiċjali], hija tista' tqisu bħala għajnuna kompatibbli mas-suq komuni skond id-deroga ta' l-Artikolu 87(3)(a) KE.

28     Min-naħa l-oħra, skond il-Kummissjoni, inkwantu huwa japplika għall-impriżi attivi fis-settur finanzjarju, it-tnaqqis tar-rati tat-taxxa fuq id-dħul mhuwiex iġġustifikat mill-kontribuzzjoni tiegħu għall-iżvilupp reġjonali u l-livell tiegħu mhuwiex proporzjonali għad-diffikultajiet li huwa jfittex li jtaffi. Għaldaqstant, il-Kummissjoni ma tistax tqis dan it-tnaqqis bħala għajnuna kompatibbli mas-suq komuni fis-sens ta' l-Artikolu 87(3)(a) KE, iktar u iktar sakemm jibqgħu nieqsa l-elementi kkwantifikati li jippermettu li jiġu stmati oġġettivament l-ispejjeż addizzjonali li jkollhom jiffaċċjaw l-impriżi ta' l-Azores attivi fis-settur finanzjarju. Din l-għajnuna lanqas ma tista' taqa' taħt derogi oħra previsti mit-Trattat.

29     Għandu jiġi speċifikat li, fil-punt 18 tal-motivi tad-deċiżjoni kkontestata, il-Kummissjoni kienet osservat, rigward l-istudju pprovdut mill-awtoritajiet Portugiżi, l-assenza ta' impriżi attivi fis-settur finanzjarju fost dawk adottati fil-kampjun bażi. Hija kienet osservat li l-awtoritajiet Portugiżi kienu limitaw ruħhom li jiġġustifikaw tali assenza b'nuqqas ta' data statistika dwar l-imsemmija attivitajiet, filwaqt li ammettiet li, għal attivitajiet bħal dawn, ma kienx possibli għalihom li jippruvaw b'mod rigoruż li t-tnaqqis tar-rati ta' taxxa in kwistjoni huwa, minħabba n-natura u l-livell tiegħu, adattat sabiex itaffi l-problemi speċifiċi tar-reġjun ta' l-Azores.

30     Barra minn hekk, il-Kummissjoni żżid, fil-punt 42 tal-motivi tad-deċiżjoni kkontestata, li, għal raġunijiet ta' trasparenza u ta' ċertezza legali, għandhom jiġu esklużi wkoll mill-benefiċċju ta' deċiżjoni ta' kompatibbiltà mas-suq komuni "l-attivitajiet tat-tip 'servizzi intragrupp' (attivitajiet li l-bażi ekonomika tagħhom hija li jipprovdu servizzi lil impriżi li huma fl-istess grupp, bħal ċentri ta' koordinazzjoni, ta' finanzjament, jew ta' distribuzzjoni)". Hija tqis, fil-fatt, "li attivitajiet bħal dawn ma jikkontribwixxux biżżejjed għall-iżvilupp reġjonali sabiex ikunu jistgħu jiġu ddikjarati kompatibbli skond l-Artikolu 87(3)(a) jew taħt derogi oħra previsti mit-Trattat, għar-raġunijiet diġà indikati fir-rigward tas-settur finanzjarju". [traduzzjoni mhux uffiċjali]

31     Għaldaqstant, fl-Artikolu 1 tad-deċiżjoni kkontestata, il-Kummissjoni tiddikjara kompatibbli mas-suq komuni l-parti ta' l-iskema li tadatta s-sistema fiskali nazzjonali għall-karatteristiċi speċifiċi tar-Reġjun awtonomu ta' l-Azores li tikkonċerna t-tnaqqis tar-rati tat-taxxa fuq id-dħul, bla ħsara għad-dispożizzjonijiet ta' l-Artikolu 2, li jgħidu li l-parti ta' l-iskema ta' għajnuna msemmija fl-Artikolu 1 hija inkompatibbli mas-suq komuni safejn hija tapplika għall-impriżi li jeżerċitaw attivitajiet finanzjarji, kif ukoll għall-impriżi li jeżerċitaw attivitajiet tat-tip "servizzi intragrupp". Fl-Artikolu 3 tad-deċiżjoni kkontestata, il-Kummissjoni tordna lill-Portugall jieħu l-miżuri kollha meħtieġa sabiex jiġbor lura mingħand l-impriżi li jeżerċitaw l-attivitajiet imsemmija fl-Artikolu 2, l-għajnuna mogħtija taħt il-parti ta' l-iskema ta' għajnuna msemmija fl-Artikolu 1.

 It-talbiet tal-partijiet

32     Permezz ta' digriet tal-President tal-Qorti tal-Ġustizzja tas-16 ta' Settembru 2003, ir-Renju Unit tal-Gran Brittanja u l-Irlanda ta' Fuq ġie awtorizzat jintervjeni sabiex isostni t-talbiet tar-Repubblika Portugiża.

33     Permezz ta' digriet tal-President tal-Qorti tal-Ġustizzja tad-9 ta' Ġunju 2005, ir-Renju ta' Spanja ġie awtorizzat jintervjeni sabiex isostni t-talbiet tar-Repubblika Portugiża.

34     Ir-Repubblika Portugiża titlob li l-Qorti tal-Ġustizzja jogħġobha:

-      tiddikjara dan ir-rikors ammissibbli;

-      tiddikjara dan ir-rikors fondat u, konsegwentement, tannulla d-deċiżjoni kkontestata, safejn din id-deċiżjoni tikkwalifika bħala għajnuna mill-Istat it-tnaqqis tar-rati tat-taxxa fuq id-dħul tal-persuni fiżiċi u ġuridiċi li għandhom ir-residenza fiskali tagħhom fl-Azores;

-      sussidjarjament, u bla ħsara għal dak li ntqal qabel, tiddikjara dan ir-rikors fondat u tannulla parzjalment id-deċiżjoni kkontestata safejn din tiddikjara inkompatibbli mas-suq komuni t-tnaqqis tar-rati ta' tassazzjoni applikabbli għall-impriżi li joperaw fis-settur finanzjarju, kif ukoll għall-impriżi li jeżerċitaw attivitajiet tat-tip "servizzi intragrupp", u safejn, fl-Artikolu 3 tagħha, hija tordna lir-Repubblika Portugiża tiġbor lura l-ammont tiegħu;

-      tordna lill-Kummissjoni tbati l-ispejjeż kollha, inklużi dawk sostnuti mir-Repubblika Portugiża.

35     Il-Kummissjoni titlob:

-      li r-rikors jiġi miċħud bħala infondat;

-      li r-Repubblika Portugiża tiġi ordnata tbati l-ispejjeż.

36     Ir-Renju Unit, li intervjena in sostenn tat-talbiet tal-Portugall, jitlob lill-Qorti tal-Ġustizzja tiddikjara r-rikors fondat u, konsegwentement, tannulla d-deċiżjoni kkontestata safejn hija tikkwalifika bħala għajnuna mill-Istat it-tnaqqis tar-rati tat-taxxa fuq id-dħul tal-persuni fiżiċi u tat-taxxa fuq id-dħul tal-persuni ġuridiċi li għandhom ir-residenza fiskali tagħhom fl-Azores.

 Fuq ir-rikors

37     Il-Gvern Portugiż jinvoka tliet motivi in sostenn tar-rikors tiegħu. L-ewwel nett, id-deċiżjoni kkontestata hija, minn żewġ aspetti, ivvizzjata bi żball ta' dritt fl-applikazzjoni ta' l-Artikolu 87(1) KE. It-tieni nett, din id-deċiżjoni mhix immotivata biżżejjed, fatt li jikkostitwixxi ksur ta' l-Artikolu 253 KE. It-tielet nett, hija vvizzjata bi żball manifest ta' evalwazzjoni tal-fatti li jikkundizzjonaw l-applikazzjoni ta' l-Artikolu 87(3)(a) KE.

 Fuq l-ewwel motiv, ibbażat fuq żball ta' dritt fl-applikazzjoni ta' l-Artikolu 87(1) KE

 L-argumenti tal-partijiet

38     Bl-ewwel motiv tiegħu, il-Gvern Portugiż isostni li t-tnaqqis tar-rati tat-taxxa fuq id-dħul previst, mid-Digriet Nru 2/99/A, favur persuni fiżiċi u ġuridiċi stabbiliti fl-Azores, ma jikkostitwixxix miżuri selettivi iżda miżuri ta' natura ġenerali, u li, f'kull każ, id-divrenzjar fil-qasam ta' spejjeż li joħloq dan it-tnaqqis huwa ġġustifikat min-natura jew mill-iskema ġenerali tas-sistema fiskali Portugiża.

39     Rigward l-evalwazzjoni tan-natura selettiva ta' dawn il-miżuri, il-Gvern Portugiż isostni l-ewwel nett li l-Kummissjoni żbaljat meta ħadet bħala kuntest ta' referenza t-territorju Portugiż kollu. Sabiex tiġi evalwata s-selettività ta' miżura, l-imsemmija miżura mhux bilfors għandha titqiegħed f'kuntest ta' referenza nazzjonali. Għalhekk, meta vantaġġi fiskali, li l-portata tagħhom hija limitata għal parti mit-territorju, jingħataw minn awtorità infrastatali għall-parti mit-territorju li taqa' taħt il-kompetenza tagħha, il-kuntest ta' referenza għandu jkun ir-reġjun ikkonċernat. Meta l-vantaġġi fiskali mogħtija f'ċirkustanzi bħal dawn huma applikabbli għall-impriżi kollha li huma suġġetti għat-taxxa f'dan ir-reġjun, dawn huma miżuri ġenerali u mhux miżuri selettivi.

40     It-tieni nett, dan il-gvern jenfasizza li t-tnaqqis tar-rati ta' tassazzjoni in kwistjoni ġej direttament mill-prinċipji bażiċi tas-sistema fiskali Portugiża, b'mod partikolari l-prinċipji ta' ridistribuzzjoni u ta' solidarjetà nazzjonali, kif ukoll mil-livell ta' awtonomija tar-reġjun ikkonċernat. Dan it-tnaqqis huwa r-riżultat ta' l-eżerċizzju tas-sovranità kostituzzjonali u huwa mmotivat mill-fatturi definiti fl-Artikolu 299(2) KE, jiġifieri l-insularità, il-klima diffiċli u d-dipendenza ekonomika ta' l-Azores fir-rigward ta' numru żgħir ta' prodotti.

41     F'kull każ, skond il-Gvern Portugiż, id-deċiżjoni kkontestata tinjora l-fatt li t-tnaqqis fiskali in kwistjoni huwa ġġustifikat min-natura u mill-iskema ġenerali tas-sistema fiskali Portugiża. Huwa jsostni, f'dan ir-rigward, li dawn il-miżuri jikkontribwixxu għat-twettiq ta' l-objettivi strutturali tas-sistema fiskali Portugiża, jiġifieri l-qsim ta' l-ispiża fiskali, b'konformità mal-kapaċità ta' kontribuzzjoni, bil-għan ta' ridistribuzzjoni. Huwa jfakkar, barra minn hekk, li hemm differenzi oġġettivi bejn il-persuni taxxabbli li huma stabbiliti fit-territorju kontinentali Portugiż u dawk li huma stabbiliti fl-Azores. Barra minn hekk, dawn iż-żewġ elementi joriġinaw direttament mit-testi kostituzzjonali u legali li jistabbilixxu l-prinċipji bażiċi tas-sistema fiskali Portugiża kif ukoll l-awtonomija tar-reġjuni ultra periferiċi.

42     Skond il-Kummissjoni, mis-sistema tat-Trattat jirriżulta li s-selettività ta' miżura għandha tiġi evalwata fil-kuntest nazzjonali. It-teħid tar-reġjun li jadotta l-miżura bħala kuntest ta' referenza jmur kontra l-funzjoni u r-raison d'être tar-regoli tat-Trattat fuq l-għajnuna mill-Istat. Anki fin-nuqqas ta' selettività materjali, vantaġġi riżervati għall-impriżi attivi f'ċerti reġjuni ta' Stat Membru għandhom natura selettiva u għaldaqstant jistgħu jikkostitwixxu għajnuna mill-Istat. F'dan il-każ, it-tnaqqis fiskali in kwistjoni jiffavorixxi l-impriżi li huma suġġetti għat-taxxa fir-reġjun ta' l-Azores meta mqabbla ma' l-impriżi Portugiżi l-oħra kollha għaliex, fir-reġjuni kontinentali tal-Portugall, it-taxxi nazzjonali in kwistjoni ma jistgħux jiġu mnaqqsa mill-awtoritajiet lokali u għaldaqstant japplikaw bir-rata sħiħa, fatt li huwa suffiċjenti sabiex jiġi konkluż li l-miżura in kwistjoni hija selettiva fis-sens ta' l-Artikolu 87(1) KE. Il-fatt li t-tnaqqis fiskali in kwistjoni ġie deċiż minn entità differenti mill-Istat ċentrali mhux rilevanti: huma biss l-effetti tal-miżura, u mhux il-forma tagħha, li jistgħu jittieħdu in kunsiderazzjoni għall-finijiet tal-kwalifikazzjoni ta' din il-miżura.

43     Il-Kummissjoni tqis, barra minn hekk, li l-livell ta' awtonomija tar-Reġjun awtonomu ta' l-Azores huwa fil-fatt limitat. L-Istat ċentrali Portugiż ikompli jkollu rwol fundamentali fid-definizzjoni tal-kuntest ekonomiku li fih joperaw l-impriżi. Per eżempju, impriżi attivi fl-Azores jistgħu jibbenefikaw minn infrastrutturi ffinanzjati mill-Istat ċentrali jew minn sistema ta' sigurtà soċjali li l-ekwilibriju finanzjarju tagħha huwa assigurat mill-istess Stat ċentrali. Barra minn hekk, it-tnaqqis tad-dħul fiskali li jirriżulta, għar-reġjun ikkonċernat, mit-tnaqqis tar-rati ta' tassazzjoni in kwistjoni huwa indirettament ikkompensat, fuq il-livell ta' baġit, bi trasferimenti mill-Istat ċentrali, fuq il-bażi tal-prinċipju ta' solidarjetà finanzjarja.

44     Rigward il-ġustifikazzjoni tal-vantaġġi fiskali in kwistjoni min-natura u mill-iskema ġenerali tas-sistema fiskali Portugiża, il-Kummissjoni ssostni li din tista' tiġi ammessa biss jekk dawn il-vantaġġi jirriżultaw minn differenzi oġġettivi bejn il-persuni taxxabbli. Issa, dan mhuwiex il-każ tat-tnaqqis in kwistjoni għaliex dan japplika għall-impriżi kollha stabbiliti fl-Azores, tkun xi tkun is-sitwazzjoni finanzjarja tagħhom, u jirriżuta mill-karatteristiċi ekonomiċi tar-reġjun, li huma elementi li m'għandhomx x'jaqsmu mas-sistema fiskali. Il-Kummissjoni tispeċifika li l-kunċett ta' natura jew ta' skema ġenerali tas-sistema jirreferi għal-loġika interna tas-sistema ta' taxxi obbligatorji u għal divrenzjar tekniku neċessarju u proporzjonat li huwa intiż biex jipprovdi għal sitwazzjonijiet oġġettivament differenti li għalihom tapplika s-sistema ta' taxxi u li jindirizza l-eżiġenza li tali sistema titħaddem bl-aħjar mod fil-każijiet kollha li jaqgħu taħtha.

45     Il-Gvern tar-Renju Unit, li intervjena in sostenn tar-Repubblika Portugiża, ikkonċentra l-argumentazzjoni tiegħu fuq l-evalwazzjoni tal-kriterju ta' selettività. Filwaqt li jeskludi l-argument tal-Kummissjoni li l-miżuri li l-portata tagħhom ma testendix għat-territorju kollu ta' Stat Membru jissodisfaw il-kriterju ta' speċifiċità stabbilit fl-Artikolu 87(1) KE, huwa jsostni li xi drabi dan il-kriterju jista' ma jkunx sodisfatt mill-miżuri fiskali li huma adottati mir-reġjuni deċentralizzati jew awtonomi, li japplikaw għat-territorju kollu li jaqa' taħt il-kompetenza tagħhom u li m'għandhomx speċifiċità settorjali.

46     Skond il-Gvern tar-Renju Unit, meta, bħal f'dan il-każ, il-leġiżlatur ta' reġjun awtonomu jiddetermina rati ta' tassazzjoni li japplikaw b'mod uniformi għar-reġjun kollu kkonċernat, iżda li huma inqas minn dawk applikati, skond deċiżjoni tal-leġiżlatur nazzjonali, għall-partijiet l-oħra ta' l-Istat Membru, is-selettività tal-miżura ma tistax tiġi dedotta mill-fatt waħdieni li r-reġjuni l-oħra huma suġġetti għal livell ta' tassazzjoni differenti. Skond iċ-ċirkustanzi, din is-selettività għandha tiġi evalwata fil-kuntest tar-reġjun innifsu u mhux fil-kuntest ta' l-Istat Membru fit-totalità tiegħu. Dan huwa l-każ meta teżisti sistema kostituzzjonali li tirrikonoxxi awtonomija fiskali suffiċjenti sabiex tnaqqis fiskali mogħti minn awtorità lokali jista' jitqies li ġie deċiż minn reġjun awtonomu jew deċentralizzat li għandu mhux biss is-setgħa li jieħu din id-deċiżjoni, iżda li għandu, saħansitra, ibati l-konsegwenzi finanzjarji u politiċi tagħha.

47     Għaldaqstant, qabel ma kkwalifikat bħala għajnuna mill-Istat ir-rati ta' tassazzjoni reġjonali mnaqqsa meta mqabbla mar-rati ta' tassazzjoni nazzjonali, il-Kummissjoni kien imissha ħadet in kunsiderazzjoni, skond l-imsemmi Gvern, il-livell ta' awtonomija ta' l-awtorità infrastatali li stabbiliet dawn ir-rati mnaqqsa fid-dawl ta' diversi fatturi, bħalma huma l-fatt li l-kompetenza fil-qasam fiskali hija parti mill-kuntest ta' sistema kostituzzjonali li tagħti lir-reġjun livell sinjifikattiv ta' awtonomija politika, il-fatt li d-deċiżjoni li tnaqqas ir-rati ta' impożizzjoni ttieħdet minn korp elett mill-popolazzjoni tar-reġjun jew li huwa responsabbli quddiemha, u l-fatt li l-konsegwenzi finanzjarji ta' l-imsemmija deċiżjoni jbatihom ir-reġjun u ebda għajnuna jew sussidju mir-reġjuni l-oħra jew mill-gvern ċentrali ma jagħmel tajjeb għalihom.

48     Skond il-Gvern tar-Renju Unit, l-evalwazzjoni tan-natura ta' sistema fiskali reġjonali mill-aspett ta' l-għajnuna mill-Istat tqajjem problemi ikbar rigward l-awtonomija reġjonali, li għandhom importanza kbira ħafna fuq il-livell kostituzzjonali. B'mod partikolari, is-sistema kostituzzjonali ta' deċentralizzazzjoni "asimmetrika" tar-Renju Unit tista' tiġi kkontestata, fid-dawl tas-sitwazzjoni ta' l-Iskozja u ta' l-Irlanda ta' Fuq.

49     Ir-Renju ta' Spanja, li wkoll intervjena in sostenn tar-Repubblika Portugiża, jenfasizza li, meta teżisti, id-deċentralizzazzjoni hija parti mill-qafas kostituzzjonali ta' l-Istati Membri. Għaldaqstant, li jintlaqgħu l-argumenti tal-Kummissjoni jfisser li tiġi injorata din l-istruttura kostituzzjonali, b'mod partikolari billi l-politika fil-qasam tat-tassazzjoni diretta taqa' taħt il-kompetenza esklużiva ta' l-Istati Membri.

50     Fir-risposta tagħha għall-intervent tar-Renju Unit, il-Kummissjoni tikkontesta l-fatt li l-approċċ adottat fid-deċiżjoni kkontestata jista' jfixkel l-eżerċizzju, mill-Iskozja jew mill-Irlanda ta' Fuq, tas-setgħat li huma rrikonoxxuti lilhom fil-qasam fiskali.

51     Il-Kummissjoni żżid li l-fatt li jiġu ttrattati bl-istess mod, minn naħa, tnaqqis tat-taxxa applikabbli f'reġjun partikolari u deċiż fuq il-livell ċentrali u, min-naħa l-oħra, tnaqqis analogu deċiż minn awtorità reġjonali, huwa koerenti mal-prinċipju li jgħid li l-kunċett ta' għajnuna huwa definit skond l-effetti tal-miżura fil-konfront ta' l-impriżi jew tal-produtturi, mingħajr ma jkun hemm bżonn li jittieħdu in kunsiderazzjoni l-kawżi tagħha jew l-għanijiet tagħha, u lanqas is-sitwazzjoni tal-korpi ta' distribuzzjoni jew ta' amministrazzjoni ta' l-għajnuna (is-sentenzi tat-2 ta' Lulju 1974, L-Italja vs Il-Kummissjoni, 173/73, Ġabra, p. 709, punti 27 u 28, u tat-22 ta' Marzu 1977, Steinike & Weinlig, 78.76, Ġabra p. 595, punt 21). Min-naħa l-oħra, il-kriterji proposti mir-Renju Unit, li, "skond iċ-ċirkustanzi", is-selettività ta' miżura tiġi analizzata fil-kuntest tar-reġjun jew fil-kuntest ta' l-Istat Membru fit-totalità tiegħu, ma jaqblux ma' dan il-prinċipju u jwasslu għal inċertezza legali tali li thedded l-istħarriġ ta' l-għajnuna mill-Istat.

 Il-kunsiderazzjonijiet tal-Qorti tal-Ġustizzja

52     L-Artikolu 87(1) KE jipprojbixxi l-għajnuna mill-Istat li "tiffavorixxi ċerti impriżi jew ċerti produtturi", jiġifieri l-għajnuna selettiva (ara s-sentenza tal-15 ta' Diċembru 2005, L-Italja vs Il-Kummissjoni, C-66/02, Ġabra p. I-10901, punt 94). Madankollu, hija ġurisprudenza stabbilita li l-kunċett ta' għajnuna mill-Istat ma jirreferix għall-miżuri ta' l-Istat li jintroduċu divrenzjar bejn l-impriżi u, għaldaqstant, a priori selettivi, meta dan id-divrenzjar jirriżulta min-natura jew mill-iskema ġenerali tas-sistema ta' spejjeż li jagħmlu parti minnha (ara, f'dan is-sens, is-sentenzi tat-2 ta' Lulju 1974, L-Italja vs Il-Kummissjoni, iċċitata iktar 'il fuq, punt 33, u tal-15 ta' Diċembru 2005, Unicredito Italiano, C-148/04, Ġabra p. I-11137, punt 51).

53     Għaldaqstant għandu jiġi vverifikat, l-ewwel nett, jekk il-miżuri ta' tnaqqis tar-rati ta' tassazzjoni in kwistjoni humiex ta' natura selettiva u, jekk ikun il-każ, għandu jiġi eżaminat jekk, kif isostni l-Gvern Portugiż, dawn il-miżuri humiex iġġustifikati min-natura u mill-iskema ġenerali tas-sistema fiskali Portugiża.

54     Rigward l-evalwazzjoni tal-kundizzjoni ta' selettività, li tagħmel parti mill-kunċett ta' għajnuna mill-Istat, jirriżulta minn ġurisprudenza stabbilita li l-Artikolu 87(1) KE jimponi l-obbligu li jiġi stabbilit jekk, fil-kuntest ta' skema ġuridika partikolari, miżura nazzjonali hijiex tali li tiffavorixxi "ċerti impriżi jew ċerti produtturi" meta mqabbla ma' oħrajn, li jinsabu, fid-dawl ta' l-għan imfittex mill-imsemmija skema, f'sitwazzjoni fattwali u ġuridika komparabbli (ara, f'dan is-sens, is-sentenzi tat-8 ta' Novembru 2001, Adria-Wien Pipeline u Wietersdorfer & Peggauer Zementwerke, C-143/99, Ġabra p. I-8365, punt 41; tad-29 ta' April 2004, GIL Insurance et, C-308/01, Ġabra p. I-4777, punt 68, u tat-3 ta' Marzu 2005, Heiser, C-172/03, Ġabra p. I-1627, punt 40).

55     Tali analiżi għandha ssir ukoll fir-rigward ta' miżura adottata mhux mil-leġiżlatur nazzjonali iżda minn awtorità infrastatali, għaliex miżura adottata minn awtorità lokali u mhux mill-awtorità ċentrali tista' tikkostitwixxi għajnuna meta jkunu sodisfatti l-kundizzjonijiet stabbiliti fl-Artikolu 87(1) KE (ara s-sentenza ta' l-14 ta' Ottubru 1987, Il-Ġermanja vs Il-Kummissjoni, 248/84, Ġabra p. 4013, punt 17).

56     Minn dak li ntqal jirriżulta li, sabiex tiġi evalwata s-selettività tal-miżura in kwistjoni, għandu jiġi eżaminat jekk, fil-kuntest ta' skema ġuridika partikolari, l-imsemmija miżura tikkostitwixxix vantaġġ għal ċerti impriżi meta mqabbla ma' oħrajn li jinsabu f'sitwazzjoni fattwali u ġuridika komparabbli. Id-determinazzjoni tal-kuntest ta' referenza għandha importanza ikbar fil-każ ta' miżuri fiskali għaliex l-eżistenza nfisha ta' vantaġġ tista' tiġi stabbilita biss billi tiġi mqabbla ma' tassazzjoni msejħa "normali". Ir-rata ta' tassazzjoni normali hija r-rata fis-seħħ fiż-żona ġeografika li tikkostitwixxi l-kuntest ta' referenza.

57     F'dan ir-rigward, il-kuntest ta' referenza m'għandux neċessarjament jiġi definit fil-limiti tat-territorju ta' l-Istat Membru kkonċernat, b'mod li miżura li tagħti vantaġġ f'parti biss tat-territorju nazzjonali mhijiex, minħabba dan il-fatt biss, selettiva fis-sens ta' l-Artikolu 87(1) KE.

58     Ma jistax jiġi eskluż li entità infrastatali għandha status fid-dritt u fil-fatt li jagħmilha suffiċjentement awtonoma fil-konfront tal-gvern ċentrali ta' Stat Membru sabiex, permezz tal-miżuri li hija tadotta, tkun din l-entità, u mhux il-gvern ċentrali, li jkollha rwol fundamentali fid-definizzjoni ta' l-ambjent politiku u ekonomiku li fih joperaw l-impriżi. F'każ bħal dan, huwa t-territorju li fuqu l-entità infrastatali, awtriċi tal-miżura, teżerċita l-kompetenza tagħha u mhux it-territorju nazzjonali fit-totalità tiegħu li jikkostitwixxi l-kuntest rilevanti sabiex jiġi vverifikat jekk miżura adottata minn tali entità tiffavorixxix ċerti impriżi meta mqabbla ma' oħrajn li jinsabu f'sitwazzjoni fattwali u ġuridika komparabbli, fid-dawl ta' l-għan imfittex mill-miżura jew mill-iskema ġuridika kkonċernata.

59     L-argumentazzjoni tal-Kummissjoni, li tali analiżi tmur kontra l-ittra tat-Trattat u kontra ġurisprudenza stabbilita sewwa f'dan il-qasam, ma tistax tintlaqa'.

60     Huwa minnu li l-Qorti tal-Ġustizzja diġà ddeċidiet li l-fatt li programm ta' għajnuna jkun ġie adottat minn awtorità lokali ma jipprekludix l-applikazzjoni ta' l-Artikolu 87(1) KE, ladarba l-kundizzjonijiet stabbiliti f'dan l-Artikolu huma sodisfatti (ara, f'dan is-sens, is-sentenza Il-Ġermanja vs Il-Kummissjoni, iċċitata iktar 'il fuq, punt 17). Barra minn hekk, kif enfasizzat il-Kummissjoni fil-punt 26 tal-motivi tad-deċiżjoni kkontestata, it-test innifsu tat-Trattat, li, fl-Artikolu 87(3)(a) u (ċ) tiegħu, jikkwalifika bħala għajnuna mill-Istat li tista' tiġi ddikjarata bħala kompatibbli l-miżuri intiżi "biex [j]ippromwov[u] l-iżvilupp ekonomiku ta’ reġjun", jindika li vantaġġi li huma ta' portata limitata għal parti mit-territorju ta' l-Istat suġġett għad-dixxiplina ta' l-għajnuna jistgħu jikkostitwixxu vantaġġi selettivi. Madankollu, minn dan ma jistax jiġi konkluż li miżura hija selettiva, fis-sens ta' l-Artikolu 87(1) KE, għar-raġuni waħdanija li hija tapplika biss f'żona ġeografika limitata ta' Stat Membru.

61     Lanqas ma jista' jiġi konkluż mis-sentenza tad-19 ta' Settembru 2000, Il-Ġermanja vs Il-Kummissjoni (C-156/98, Ġabra p. I-6857), li miżura li l-benefiċċju tagħha huwa riżervat għall-impriżi li jinsabu f'ċerti reġjuni hija, minħabba dan il-fatt biss, selettiva. Fil-punt 23 ta' din is-sentenza, il-Qorti tal-Ġustizzja qieset li l-fatt li tnaqqis fiskali jiffavorixxi ċerti impriżi li jinsabu fil-Länder il-ġodda u f'Berlin tal-Punent ineħħilu n-natura tiegħu ta' miżura ġenerali ta' politika fiskali jew ekonomika. Iżda l-miżura ta' tnaqqis fiskali in kwistjoni kienet ġiet adottata mil-leġiżlatur nazzjonali u kienet tapplika għal parti biss mill-impriżi stabbiliti f'ċerti reġjuni tal-Ġermanja, jiġifieri dawk li jħaddmu mhux iktar minn 250 impjegat u li l-uffiċċju reġistrat u l-maniġment tagħhom jinsabu fil-Länder il-ġodda jew fil-Berlin tal-Punent, b'deroga mill-iskema nazzjonali li għall-bqija hija uniformi.

62     Sabiex tiġi evalwata s-selettività ta' miżura adottata minn entità infrastatali u li hija intiża, bħall-miżura in kwistjoni, sabiex tiffissa, f'parti biss mit-territorju ta' Stat Membru, rata ta' tassazzjoni mnaqqsa meta mqabbla mar-rata fis-seħħ fil-bqija ta' l-imsemmi Stat Membru, għandu jiġi eżaminat, kif ġie spjegat fil-punt 58 ta' din is-sentenza, jekk l-imsemmija miżura ġietx adottata minn din l-entità fl-eżerċizzju ta' poteri suffiċjentement awtonomi mis-setgħa ċentrali u, jekk ikun il-każ, għandu jiġi vverifikat jekk hija tapplikax effettivament għall-impriżi kollha stabbiliti jew għall-prodotti kollha li huma manifatturati fit-territorju li jaqa' taħt il-kompetenza ta' din l-entità.

63     L-Avukat Ġenerali identifika, fil-punti 50 et seq. tal-konklużjonijiet tiegħu, b'mod partikolari tliet sitwazzjonijiet li fihom tista' tqum il-kwistjoni tal-kwalifikazzjoni bħala għajnuna mill-Istat ta' miżura intiża sabiex tistabbilixxi, għal żona ġeografikament limitata, rati ta' tassazzjoni mnaqqsa meta mqabbla mar-rati fis-seħħ fuq il-livell nazzjonali.

64     Fis-sitwazzjoni kkunsidrata fl-ewwel lok, il-gvern ċentrali jiddeċiedi unilateralment li japplika f'żona ġeografika partikolari rata ta' tassazzjoni iktar baxxa mir-rata applikabbli fuq il-livell nazzjonali. It-tieni sitwazzjoni tikkorrispondi għal mudell ta' tqassim tal-kompetenzi fiskali li fih l-awtoritajiet lokali kollha ta' l-istess livell (reġjuni, komuni jew oħrajn) ikollhom is-setgħa li jiddeċiedu liberament, fil-limitu tal-kompetenzi li huma mogħtija lilhom, ir-rati tat-taxxa applikabbli fit-territorju li jaqa' taħt il-kompetenza tagħhom. Il-Kummissjoni ammettiet, bħalma għamlu l-Gvernijiet tal-Portugall u tar-Renju Unit, li miżura adottata minn awtorità lokali f'din it-tieni sitwazzjoni mhijiex selettiva, għaliex mhux possibbli li jiġi stabbilit livell ta' tassazzjoni normali, li jista' jikkostitwixxi l-parametru ta' referenza.

65     Fis-sitwazzjoni msemmija fit-tielet lok, awtorità reġjonali jew lokali tadotta, fl-eżerċizzju ta' poteri suffiċjentement awtonomi mis-setgħa ċentrali, rata ta' tassazzjoni li hija inqas mir-rata nazzjonali u li hija applikabbli biss għall-impriżi preżenti fit-territorju li jaqa' taħt il-kompetenza tagħha.

66     F'din is-sitwazzjoni ta' l-aħħar, il-kuntest ġuridiku rilevanti sabiex tiġi evalwata s-selettività ta' miżura fiskali jista' jiġi ristrett għaż-żona ġeografika kkonċernata fil-każ meta l-entità infrastatali, b'mod partikolari minħabba l-istatus tagħha u s-setgħat tagħha, għandha rwol fundamentali fid-definizzjoni ta' l-ambjent politiku u ekonomiku li fih joperaw l-impriżi preżenti fit-territorju li jaqa' taħt il-kompetenza tagħha.

67     Sabiex deċiżjoni meħuda f'ċirkustanzi simili tista' titqies bħala waħda li ġiet adottata fl-eżerċizzju ta' poteri suffiċjentement awtonomi, jeħtieġ l-ewwel nett, kif irrileva l-Avukat Ġenerali fil-punt 54 tal-konklużjonijiet tiegħu, li din id-deċiżjoni tkun ittieħdet minn awtorità reġjonali jew lokali li għandha, fuq il-livell kostituzzjonali, status politiku u amministrattiv distint minn dak tal-gvern ċentrali. It-tieni nett, hija għandha tkun ġiet adottata mingħajr ma l-gvern ċentrali seta' jintervjeni direttament fir-rigward tal-kontenut tagħha. Fl-aħħar nett, il-konsegwenzi finanzjarji ta' tnaqqis tar-rata ta' tassazzjoni nazzjonali applikabbli għall-impriżi preżenti fir-reġjun m'għandhomx jiġu kkumpensati permezz ta' għajnuna jew sussidji minn reġjuni oħra jew mill-gvern ċentrali.

68     Minn dak li ntqal jirriżulta li awtonomija politika u fiskali fil-konfront tal-gvern ċentrali li hija suffiċjenti f'dak li jirrigwarda l-applikazzjoni tar-regoli Komunitarji dwar l-għajnuna mill-Istat tippresupponi, kif sostna l-Gvern tar-Renju Unit, li l-entità infrastatali jkollha mhux biss il-kompetenza sabiex tadotta, fit-territorju li jaqa' taħt il-kompetenza tagħha, miżuri ta' tnaqqis tar-rata ta' tassazzjoni indipendentement minn kull kunsiderazzjoni marbuta ma' l-aġir ta' l-Istat ċentrali, iżda li hija tassumi, barra minn hekk, il-konsegwenzi politiki u finanzjarji ta' tali miżura.

69     Minħabba li l-Gvern Portugiż jikkontesta l-evalwazzjoni mill-Kummissjoni tas-selettività tal-miżuri ta' tnaqqis fiskali in kwistjoni, għandu jiġi eżaminat jekk dawn il-miżuri, li huma vantaġġjużi għall-impriżi suġġetti għat-taxxa fir-reġjun ta' l-Azores, jissodisfawx il-kundizzjonijiet imsemmija fil-punti 67 u 68 ta' din is-sentenza.

70     F'dan ir-rigward, għandu jiġi osservat li, skond il-Kostituzzjoni tar-Repubblika Portugiża, l-Azores jikkostitwixxu reġjun awtonomu mogħni bi status politiko-amministrattiv u b'korpi ta' gvern tiegħu stess, li għandhom is-setgħa li jeżerċitaw il-kompetenzi fiskali tagħhom u li jadattaw it-tassazzjoni nazzjonali għall-karatteristiċi speċifiċi reġjonali, skond il-Liġi Nru 13/98 u d-Digriet Nru 2/99/A.

71     Rigward l-awtonomija mill-aspett ekonomiku, il-Gvern Portugiż, b'risposta għall-argumentazzjoni tal-Kummissjoni rigward in-nuqqas ta' awtonomija tar-Reġjun awtonomu ta' l-Azores minħabba l-eżistenza ta' trasferimenti finanzjarji kumpensatorji li ġejjin mill-Istat ċentrali, limita ruħu li josserva li l-Kummissjoni ma ġabet l-ebda prova tal-fondatezza ta' din l-argumentazzjoni, mingħajr madankollu ma pprova huwa stess li r-Reġjun awtonomu ta' l-Azores ma jirċievi ebda finanzjament mill-Istat sabiex jagħmel tajjeb għat-tnaqqis tad-dħul fiskali li jirriżulta eventwalment mit-tnaqqis tar-rati ta' tassazzjoni.

72     F'dan ir-rigward, għandu jiġi kkonstatat li, skond l-Artikolu 5(1) tal-Liġi Nru 13/98 u fil-kuntest ta' l-adattament tas-sistema fiskali nazzjonali għall-karatteristiċi speċifiċi reġjonali, il-prinċipju kostituzzjonali ta' solidarjetà nazzjonali ġie speċifikat fis-sens li l-Istat ċentrali jipparteċipa, flimkien ma' l-awtoritajiet tar-reġjuni awtonomi, fil-kompitu ta' żvilupp ekonomiku, fir-rettifika ta' l-inugwaljanzi li ġejjin mill-insularità u fl-għaqda ekonomika u soċjali mal-bqija tat-territorju nazzjonali.

73     Skond l-Artikolu 32 ta' l-imsemmija liġi, l-applikazzjoni ta' dan il-prinċipju jieħu l-forma ta' dmir, impost kemm fuq l-awtoritajiet ċentrali kif ukoll fuq dawk reġjonali, li jippromwovu r-rettifika ta' l-inugwaljanzi li ġejjin mill-insularità billi jitnaqqsu l-pressjonijiet fiskali reġjonali, kif ukoll ta' obbligu li jiġi assigurat livell adegwat ta' servizzi pubbliċi u ta' attivitajiet privati.

74     Kif jammetti l-Gvern Portugiż, huwa bħala korollarju ta' din l-istruttura kostituzzjonali u leġiżlattiva li d-Digriet Nru 2/99/A wettaq adattament tas-sistema fiskali nazzjonali għall-karatteristiċi speċifiċi reġjonali.

75     Jekk it-tnaqqis tad-dħul fiskali li jirriżulta eventwalment, għar-reġjun ta' l-Azores, mit-tnaqqis tar-rati ta' tassazzjoni in kwistjoni jista' jaffettwa t-twettiq ta' l-għan, rrikonoxxut mill-Gvern Portugiż, li jiġu rettifikati l-inugwaljanzi fil-qasam ta' żvilupp ekonomiku, dan huwa f'kull każ ikkumpensat permezz ta' mekkaniżmu ta' finanzjament amministrat fuq il-livell ċentrali. F'dan il-każ, dan il-finanzjament huwa espressament previst fl-Artikolu 5(2) tal-Liġi Nru 13/98 fil-forma ta' trasferimenti tal-baġit.

76     Minn dan isegwi li ż-żewġ aspetti tal-politika fiskali tal-gvern reġjonali, jiġifieri, minn naħa, id-deċiżjoni li tittaffa l-pressjoni fiskali reġjonali billi jeżerċita s-setgħa tiegħu ta' tnaqqis tar-rati tat-taxxa fuq id-dħul, u min-naħa l-oħra, it-twettiq tal-kompitu tiegħu li jiġu rettifikati l-inugwaljanzi li ġejjin mill-insularità, huma marbuta b'mod inseparabbli u jiddependu, mill-aspett finanzjarju, mit-trasferimenti tal-baġit amministrati mill-gvern ċentrali.

77     F'dan il-kuntest, għandu jiġi konkluż li d-deċiżjoni tal-Gvern tar-Reġjun awtonomu ta' l-Azores li jeżerċita s-setgħa tiegħu ta' tnaqqis tar-rati tat-taxxa fuq id-dħul, sabiex l-operaturi ekonomiċi tar-reġjun ikunu jistgħu jegħlbu d-diffikultajiet strutturali li ġejjin mill-fatt li jinsabu f'reġjun insulari u ultra periferiku, ma ġietx adottata b'osservazzjoni tal-kundizzjonijiet kollha msemmija fil-punti 67 u 68 ta' din is-sentenza.

78     Konsegwentement, il-kuntest ġuridiku rilevanti sabiex tiġi evalwata s-selettività tal-miżuri fiskali in kwistjoni ma jistax jiġi definit esklużivament fil-limiti ġeografiċi tar-reġjun ta' l-Azores. Dawn il-miżuri għandhom jiġu evalwati b'referenza għat-territorju Portugiż kollu, li fil-kuntest tiegħu huma jidhru bħala selettivi.

79     Minn dan jirriżulta li l-Kummissjoni qieset ġustament, fid-deċiżjoni kkontestata, li t-tnaqqis tar-rati ta' tassazzjoni in kwistjoni jikkostitwixxi miżuri selettivi u mhux miżuri ta' natura ġenerali.

80     Skond il-ġurisprudenza ċċitata fil-punt 52 ta' din is-sentenza, għandu għaldaqstant jiġi vverifikat jekk il-miżuri fiskali in kwistjoni jistgħux jiġu ġġustifikati min-natura jew mill-iskema ġenerali fiskali Portugiża, ħaġa li għandha tiġi ppruvata mill-Istat Membru kkonċernat.

81     Miżura li tidderoga mill-applikazzjoni tas-sistema fiskali ġenerali tista' tiġi ġġustifikata min-natura u mill-iskema ġenerali tas-sistema fiskali jekk l-Istat Membru kkonċernat jista' jipprova li din il-miżura tirriżulta direttament mill-prinċipji bażiċi jew ta' gwida tas-sistema fiskali tiegħu. F'dan ir-rigward, għandha ssir distinzjoni bejn, minn naħa, l-għanijiet assenjati għal skema fiskali partikolari u li huma esterni għaliha u, min-naħa l-oħra, il-mekkaniżmi inerenti fis-sistema fiskali nfisha li huma neċessarji għat-twettiq ta' tali għanijiet.

82     Issa, miżuri bħal dawk in kwistjoni, li japplikaw għall-operaturi ekonomiċi kollha mingħajr distinzjoni skond is-sitwazzjoni finanzjarja tagħhom, ma jistgħux jitqiesu li josservaw il-kapaċità ta' kontribuzzjoni f'loġika ta' ridistribuzzjoni. Għalkemm huwa minnu li l-iżvantaġġi marbuta ma' l-insularità ta' l-Azores jistgħu, bħala regola, jiġu mġarrba mill-operaturi ekonomiċi kollha indipendentement mis-sitwazzjoni finanzjarja tagħhom, is-sempliċi fatt li l-iskema fiskali reġjonali hija maħsuba b'mod li tassigura r-rettifika ta' tali inugwaljanzi ma jippermettix li l-vantaġġi fiskali kollha mogħtija mill-awtoritajiet tar-Reġjun awtonomu in kwistjoni jitqiesu ġġustifikati min-natura u mill-iskema ġenerali tas-sistema fiskali nazzjonali. Il-fatt li jittieħdu passi fuq il-bażi ta' politika ta' żvilupp reġjonali jew ta' koeżjoni soċjali mhux biżżejjed sabiex miżura adottata fil-kuntest ta' din il-politika titqies ġġustifikata b'dan il-fatt biss.

83     Konsegwentement, il-Gvern Portugiż ma ppruvax li l-adozzjoni tal-miżuri in kwistjoni mir-Reġjun awtonomu ta' l-Azores kienet neċessarja għat-tħaddim u għall-effikaċja tas-sistema fiskali ġenerali. Huwa limita ruħu għal affermazzjoni ġenerali f'dan is-sens mingħajr ma ġab provi preċiżi sabiex isostnuha. Għaldaqstant huwa ma ppruvax li l-miżuri in kwistjoni huma ġġustifikati min-natura jew mill-iskema ġenerali tas-sistema fiskali Portugiża.

84     Konsegwentement, il-Kummissjoni qieset ġustament, fid-deċiżjoni kkontestata, li d-divrenzjar fil-qasam ta' spejjeż li jirriżultaw mit-tnaqqis tar-rati ta' tassazzjoni in kwistjoni mhuwiex iġġustifikat min-natura jew mill-iskema ġenerali tas-sistema fiskali Portugiża.

85     Fuq il-bażi tal-kunsiderazzjonijiet kollha preċedenti, l-ewwel motiv tar-rikors għandu jiġi miċħud.

 Fuq it-tieni motiv, ibbażat fuq insuffiċjenza ta' motivazzjoni rigward l-eżistenza ta' preġudizzju għall-kummerċ intrakomunitarju u ta' restrizzjonijiet sinjifikattivi tal-kompetizzjoni

 L-argumenti tal-partijiet

86     Bit-tieni motiv tiegħu, il-Gvern Portugiż isostni, essenzjalment, li l-motivazzjoni tad-deċiżjoni kkontestata ma tissodisfax l-eżiġenzi ta' l-Artikolu 253 KE inkwantu l-imsemmija deċiżjoni ma tispeċifikax u ma tiġġustifikax l-impatt fuq il-kummerċ bejn l-Istati Membri tat-tnaqqis ta' rata ta' tassazzjoni in kwistjoni, u lanqas l-effett sinjifikattiv tad-distorsjoni tal-kompetizzjoni li jirriżulta minn dawn il-miżuri.

87     Il-Kummissjoni tikkontesta din l-allegazzjoni billi tibbaża ruħha, b'mod partikolari, fuq il-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja li tgħid li, fir-rigward ta' skema ta' għajnuna ta' portata ġenerali, huwa biżżejjed li jiġi indikat li, almenu fil-każ ta' ċerti benefiċjarji, il-miżura taffettwa l-kummerċ, peress li l-Kummissjoni mhijiex obbligata tidħol iktar fid-dettall f'dan ir-rigward fid-deċiżjonijiet tagħha (is-sentenza tas-7 ta' Marzu 2002, L-Italja vs Il-Kummissjoni, C-310/99, Ġabra p. I-2289). F'dan il-każ, it-tnaqqis tar-rati ta' tassazzjoni japplika għall-operaturi ekonomiċi kollha suġġetti għat-taxxa fir-reġjun ta' l-Azores. Ladarba almenu xi wħud mill-impriżi kkonċernati jeżerċitaw attività li hija s-suġġett ta' kummerċ bejn l-Istati Membri u hija suġġetta għall-kompetizzjoni Komunitarja, id-deċiżjoni hija mmotivata suffiċjentement.

 Il-kunsiderazzjonijet tal-Qorti tal-Ġustizzja

88     Skond ġurisprudenza stabbilita, il-motivazzjoni meħtieġa mill-Artikolu 253 KE għandha tiġi adattata għan-natura ta' l-att in kwistjoni u għandha turi, b'mod ċar u inekwivoku, ir-raġunament ta' l-istituzzjoni li tkun adottat dan l-att, b'mod li jippermetti lill-persuni kkonċernati jkunu jafu l-ġustifikazzjonijiet tal-miżura adottata u lill-qorti Komunitarja tagħmel l-istħarriġ tagħha. Mhuwiex meħtieġ li l-motivazzjoni tispeċifika l-elementi kollha ta' fatt u ta' dritt rilevanti, peress li l-kwistjoni jekk il-motivazzjoni ta' att tissodisfax l-eżiġenzi ta' l-Artikolu 253 KE għandha tiġi evalwata mhux biss fir-rigward tal-kliem tagħha, iżda wkoll fir-rigward tal-kuntest tagħha u tar-regoli ġuridiċi kollha li jirregolaw il-qasam ikkonċernat (ara, b'mod partikolari, is-sentenzi tad-29 ta' Frar 1996, Il-Belġju vs Il-Kummissjoni, C-56/93, Ġabra p. I-723, punt 86, tal-15 ta' Mejju 1997, Siemens vs Il-Kummissjoni, C-278/95 P, Ġabra p. I-2507, punt 17, u tal-15 ta' Lulju 2004, Spanja vs Il-Kummissjoni, C-501/00, Ġabra p. I-6717, punt 73).

89     Applikat għall-kwalifikazzjoni ta' miżura bħala għajnuna, dan il-prinċipju jeżiġi li jiġu indikati r-raġunijiet li għalihom il-Kummissjoni tqis li l-miżura in kwistjoni taqa' taħt il-kamp ta' applikazzjoni ta' l-Artikolu 87(1) KE. F'dan ir-rigward, anki fil-każijet fejn jirriżulta miċ-ċirkustanzi li fihom ingħatat l-għajnuna li hija ta' natura li taffettwa l-kummerċ bejn l-Istati Membri u li toħloq distorsjoni jew theddida ta' distorsjoni għall-kompetizzjoni, il-Kummissjoni għandha almenu ssemmi dawn iċ-ċirkustanzi fil-motivi tad-deċiżjoni tagħha (is-sentenzi tas-7 ta' Ġunju 1988, Il-Greċja vs Il-Kummissjoni, 57/86, Ġabra p. 2855, punt 15, ta' l-24 ta' Ottubru 1996, Il-Ġermanja et vs Il-Kummissjoni, C-329/93, C-62/95 u C-63/95, Ġabra p. I-5151, punt 52, u tad-19 ta' Settembru 2000, Il-Ġermanja vs Il-Kummissjoni, iċċitata iktar 'il fuq, punt 98).

90     F'dan il-każ, biżżejjed jiġi osservat, f'dan ir-rigward, li d-deċiżjoni kkontestata tindika biċ-ċar u tapplika għall-każ in kwistjoni l-kriterji li miżura għandha tissodisfa sabiex tikkostitwixxi għajnuna mill-Istat.

91     Rigward l-evalwazzjoni, mill-Kummissjoni, ta' l-effetti ta' l-għajnuna fuq il-kummerċ intrakomunitarju, għandu jiġi kkonstatat li d-deċiżjoni kkontestata, fil-punt 24 tal-motivi tagħha, u kif imfakkra fil-punt 19 ta' din is-sentenza, tiddeduċi loġikament mill-karatteristiċi tas-sistema in kwistjoni kif ukoll mill-portata ġenerali tat-tnaqqis tar-rata ta' tassazzjoni li timplika din is-sistema, peress li dan it-tnaqqis japplika għas-setturi ekonomiċi kollha ta' l-Azores, li almenu parti mill-impriżi kkonċernati jeżerċitaw attività ekonomika li hija s-suġġett ta' tali kummerċ u li, għaldaqstant, il-kummerċ bejn l-Istati Membri jista' jiġi affettwat.

92     Minn dak li ntqal jirriżulta li t-tieni motiv invokat mill-gvern Portugiż, relattiv għal insuffiċjenza ta' motivazzjoni, għandu jiġi miċħud.

 Fuq it-tielet motiv, ibbażat fuq żball manifest ta' evalwazzjoni fl-applikazzjoni ta' l-Artikolu 87(3)(a) KE

 L-argumenti tal-partijiet

93     Permezz tat-tielet motiv tiegħu, il-Gvern Portugiż jakkuża lill-Kummissjoni li għamlet żball manifest ta' evalwazzjoni fl-applikazzjoni ta' l-Artikolu 87(3)(a) KE billi eskludiet mill-benefiċċju tad-deroga prevista minn din id-dispożizzjoni t-tnaqqis tar-rati ta' tassazzjoni in kwistjoni inkwantu huwa japplika għall-impriżi li jeżerċitaw attivitajiet finanzjarji jew attivitajiet tat-tip "servizzi intragrupp " u billi qieset li huwa inkompatibbli mas-suq komuni fl-Artikolu 2 tad-deċiżjoni kkontestata.

94     Issa, skond il-Gvern Portugiż, minn naħa, attivitajiet tat-tip "servizzi intragrupp" ma jeżistux fis-sistema legali Portugiża u, min-naħa l-oħra, l-impriżi li joperaw fis-settur finanzjarju għandhom imnejn ibatu l-istess spejjeż addizzjonali li jirriżultaw min-natura ultra periferika u mill-insularità tar-reġjun ta' l-Azores, bħal dawk li ġew identifikati, għal setturi oħra ta' l-ekonomija, minn studju mwettaq mis-Centre for European Policy Studies u ppreżentat fit-3 ta' Novembru 1999 fil-kuntest ta' proċedura dwar għajnuna mill-Istat rigward ir-Reġjun awtonomu ta' Madejra. Dan l-istudju kellu l-għan li jiddetermina l-implikazzjonijiet ta' l-Artikolu 299(2) KE f'dak li jirrigwarda r-reġjuni awtonomi ta' Madejra u ta' l-Azores.

95     Il-Kummissjoni tikkontesta l-allegazzjoni li hija għamlet żball manifest ta' evalwazzjoni u tfakkar, fl-ewwel lok, li hija għandha, f'dak li għandu x'jaqsam ma' l-evalwazzjoni tal-kompatibbiltà ta' l-għajnuna, setgħa diskrezzjonali wiesgħa li l-eżerċizzju tagħha jimplika evalwazzjonijiet ta' natura ekonomika u soċjali.

96     Il-Kummissjoni ssostni, fit-tieni lok, li l-istudju tas-Centre for European Policy Studies, li fuqu jistrieħ il-Gvern Portugiż, mhux rilevanti sabiex tiġi evalwata l-kompatibbiltà tat-tnaqqis tar-rati ta' tassazzjoni applikabbli għall-impriżi li joperaw fis-settur finanzjarju. Dan l-istudju jelenka l-ispejjeż marbuta mas-sitwazzjoni ultraperiferika tar-reġjun ikkonċernat, mingħajr ma jikkwantifika l-impatt ta' l-ispejjeż addizzjonali fuq id-diversi setturi ekonomiċi. Madankollu, għalkemm jista' jiġi raġonevolment ammess li l-impriżi kollha li jinsabu fir-reġjun ta' l-Azores jiltaqgħu ma' l-istess diffikultajiet strutturali permanenti, li jirriżultaw min-natura insulari ta' l-arċipelagu ta' l-Azores u mid-distanza tiegħu miċ-ċentri ekonomiċi kontinentali, minn dan ma jirriżultax li l-impatt ta' tali diffikultajiet fuq l-ispejjeż addizzjonali ta' l-eżerċizzju ta' l-attività ekonomika huwa identiku fis-setturi kollha.

97     Skond il-Kummissjoni, fid-dawl tal-mobbiltà kbira tas-servizzi offruti, is-servizz finanzjarju jinsab f'sitwazzjoni differenti mis-setturi ekonomiċi l-oħra ta' l-Azores. Għal din ir-raġuni, sa mill-bidu tal-proċedura, il-Kummissjoni stiednet ripetutament lill-awtoritajiet Portugiżi sabiex jipprovdulha l-provi li juru li l-vantaġġi mogħtija lis-settur finanzjarju kienu ġġustifikati. Il-Kummissjoni ssostni li, fin-nuqqas ta' tali provi partikolari, hija ma setgħetx, fuq il-bażi tad-dokumentazzjoni pprovduta mill-awtoritajiet Portugiżi, tqis it-tnaqqis fiskali applikabbli għall-impriżi attivi f'dan is-settur bħala għajnuna kompatibbli mas-suq komuni skond id-deroga ta' l-Artikolu 87(3)(a) KE.

98     Il-Kummissjoni tfakkar ukoll li, jekk Stat Membru ma jipprovdilhiex l-informazzjoni mitluba jew jipprovdilha biss informazzjoni parzjali, il-legalità tad-deċiżjoni tagħha għandha tiġi evalwata skond l-elementi ta' informazzjoni li hija kellha għad-dispożizzjoni tagħha fil-mument meta hija ħadet din id-deċiżjoni (is-sentenza tat-13 ta' Ġunju 2002, L-Olanda vs Il-Kummissjoni, C-382/99, Ġabra p. I-5163, punt 49). Dan il-prinċipju għandu jiġi applikat b'mod aktar rigoruż f'dan il-każ billi l-awtoritajiet Portugiżi ġew mitluba diversi drabi u billi l-oneru tal-prova li l-vantaġġi mogħtija kienu ġġustifikati huwa fuq l-Istat Membru skond il-punt 4.16.2 tal-linji ta' gwida dwar għajnuna nazzjonali reġjonali.

 Il-kunsiderazzjonijiet tal-Qorti tal-Ġustizzja

99     Preliminarjament, għandu jiġi mfakkar li, għall-finijiet ta' l-applikazzjoni ta' l-Artikolu 87(3) KE, il-Kummissjoni għandha setgħa diskrezzjonali wiesgħa, li l-eżerċizzju tagħha jinvolvi evalwazzjonijiet ta' natura ekonomika u soċjali li għandhom isiru fil-kuntest Komunitarju. Meta l-Qorti tal-Ġustizzja tistħarreġ il-legalità ta' l-eżerċizzju ta' din il-libertà, hija ma tistax tissostitwixxi l-evalwazzjoni tagħha għal dik ta' l-awtur tad-deċiżjoni, iżda għandha tillimita ruħha li teżamina jekk din l-evalwazzjoni ta' l-aħħar hijiex vvizzjata minn żball manifest jew minn abbuż ta' poter (ara, b'mod partikolari, is-sentenzi tas-7 ta' Marzu 2002, L-Italja vs Il-Kummissjoni, iċċitata iktar 'il fuq, punti 45 u 46; tat-12 ta' Diċembru 2002, Franza vs il-Kummissjoni, C-456/00, Ġabra p. I-11949, punt 41 u tal-15 ta' Diċembru 2005, L-Italja vs Il-Kummissjoni, iċċitata iktar 'il fuq, punt 135).

100   Il-linji ta' gwida dwar għajnuna nazzjonali reġjonali jipprojbixxu l-għajnuna reġjonali li għandha l-iskop li tnaqqas l-ispejjeż kurrenti ta' impriża, jiġifieri l-għajnuna għat-tħaddim. Madankollu, skond il-punt 4.16.2 ta' dawn il-linji ta' gwida, fir-reġjuni ultra periferiċi li jibbenefikaw mid-derogi ta' l-Artikolu 87(3)(a) KE, għajnuna għat-tħaddim tista' tiġi awtorizzata sakemm hija intiża sabiex tagħmel tajjeb għall-ispejjeż addizzjonali ta' l-eżerċizzju ta' l-attività ekonomika dovuti għall-fatturi identifikati fl-Artikolu 299(2) KE li l-permanenza u l-kumbinazzjoni tagħhom ifixklu serjament l-iżvilupp ta' dawn ir-reġjuni.

101   Dan il-punt jispeċifika li huwa l-Istat Membru kkonċernat li għandu jikkalkola l-ammont ta' dawn l-ispejjeż addizzjonali u li għandu jipprova r-rabta li teżisti ma' l-imsemmija fatturi. Għajuna bħal din għandha tkun iġġustifikata skond il-kontribuzzjoni tagħha għall-iżvilupp reġjonali u skond in-natura tagħha, u l-livell tagħha għandu jkun proporzjonali għall-ispejjeż addizzjonali li hija tfittex li tikkumpensa.

102   Għandu jiġi osservat li, meta jsostni li l-miżuri in kwistjoni jissodisfaw il-kriterji previsti mill-imsemmija linji ta' gwida mhux biss f'dak li jikkonċerna s-setturi ta' attività ekonomika differenti mis-settur tas-servizzi finanzjarji, kif tammetti l-Kummissjoni fid-deċiżjoni kkontestata, iżda wkoll rigward l-imsemmi settur, il-Gvern Portugiż ma jikkontestax it-termini tal-linji ta' gwida dwar għajnuna nazzjonali reġjonali. Dan il-Gvern jikkontesta biss il-mod li bih il-Kummissjoni applikat dawn ta' l-aħħar għas-settur finanzjarju tar-reġjun ta' l-Azores. Huwa jqis, fil-fatt, li huwa wera li l-impriżi li jeżerċitaw attivitajiet finanzjarji jkollhom jiffaċċjaw l-istess spejjeż addizzjonali li jirriżultaw mill-ispeċifiċità ġeografika tar-reġjun in kwistjoni bħal kull impriża oħra li hija stabbilita hemmhekk.

103   Kif ġie mfakkar fil-punt 101 ta' din is-sentenza, skond il-linji ta' gwida dwar għajnuna nazzjonali reġjonali, huwa l-Istat Membru li jkun ta għajnuna li għandu jikkalkula l-ammont tagħha u jipprova li din hija ġġustifikata skond il-kontribuzzjoni tagħha għall-iżvilupp reġjonali u li l-livell tal-vantaġġi hekk mogħtija huwa proporzjonali għall-ispejjeż addizzjonali li huma jfittxu li jikkumpensaw. Issa, jirriżulta mill-proċess u mill-punt 18 tal-motivi tad-deċiżjoni kkontestata li l-awtoritajiet Portugiżi ma kinux f'pożizzjoni li jipprovdu tali provi rigward is-settur finanzjarju.

104   Minkejja li huwa minnu li d-deċiżjoni kkontestata ma tispeċifikax ir-raġuni li għaliha l-Kummissjoni kienet qieset neċessarju li jkollha elementi ta' prova kkwantifikati f'dak li jirrigwarda s-settur finanzjarju, minn dan ma jistax jiġi dedott li din l-istituzzjoni marret lil hinn mil-limiti tas-setgħa diskrezzjonali tagħha.

105   Għaldaqstant, meta ddikjarat inkompatibbli mas-suq komuni l-parti ta' l-iskema ta' għajnuna msemmija fl-Artikolu 1 tad-deċiżjoni kkontestata safejn hija tapplika għall-impriżi li jeżerċitaw attivitajiet finanzjarji, il-Kummissjoni ma wettqitx żball manifest ta' evalwazzjoni.

106   Barra minn hekk, hemm lok li jingħad, rigward l-impriżi li jeżerċitaw attivitajiet tat-tip "servizzi intragrupp", li b'risposta għall-argument ta' l-awtortajiet Portugiżi li tali attivitajiet attwalment ma jeżistux fis-sistema legali Portugiża, il-Kummissjoni kkonstatat, fil-punt 42 tal-motivi tad-deċiżjoni kkontestata, li, għal raġunijiet ta' trasparenza u ta' ċertezza legali, fil-każ meta dawn l-attivitajiet fil-prattika jkunu jistgħu jiġu eżerċitati fil-kuntest tas-servizzi pprovduti prinċipalment lill-impriżi ta' grupp, it-tnaqqis tar-rati ta' tassazzjoni applikabbli għall-impriżi li jeżerċitaw tali attivitajiet għandu, bħalma huwa l-każ f'dak li jikkonċerna l-impriżi attivi fis-settur finanzjarju, ikun de jure eskluż mill-benefiċċju tad-deroga taħt l-Artikolu 87(3)(a) KE. Il-Kummissjoni tqis fil-fatt li, billi l-effetti tagħhom fuq id-deċiżjoni dwar fejn jiġu stabbiliti l-impriżi ta' grupp kif ukoll l-effetti esterni tagħhom fuq l-ekonomija lokali huma dgħajfa, tali attivitajiet ma jikkontribwixxux biżżejjed għall-iżvilupp reġjonali sabiex il-miżuri in kwistjoni, safejn japplikaw għal dawn l-attivitajiet, ikunu jistgħu jiġu ddikjarati kompatibbli mas-suq komuni skond l-Artikolu 87(3)(a) KE jew skond derogi oħra previsti mit-Trattat, għar-raġunijiet diġà indikati rigward is-settur finanzjarju u indipendentement mill-kwistjoni jekk tali attivitajiet jeżistux f'mument partikolari fis-sistema legali Portugiża. Fin-nuqqas ta' argumentazzjoni żviluppata mill-Gvern Portugiż kontra dawn l-affermazzjonijiet, ma ġiex ippruvat li ġie mwettaq żball manifest ta' evalwazzjoni f'dak li jirrigwarda tali impriżi.

107   Għaldaqstant, it-tielet motiv tar-rikors, ibbażat fuq ksur ta' l-Artikolu 87(3)(a) KE, għandu jiġi miċħud.

108   Peress illi ebda wieħed mill-motivi mqajma mir-Repubblika Portugiża ma jista' jiġi milqugħ, ir-rikors għandu jiġi miċħud.

 Fuq l-ispejjeż

109   Skond l-Artikolu 69(2) tar-Regoli tal-Proċedura, il-parti li titlef il-kawża għandha tbati l-ispejjeż, jekk dawn ikunu ġew mitluba. Peress li r-Repubblika Portugiża tilfet, hemm lok li hija tiġi ordnata tbati l-ispejjeż kif mitlub mill-Kummissjoni. Skond l-ewwel paragrafu ta' l-Artikolu 69(4) ta' l-istess Regoli, l-Istati Membri intervenjenti fil-kawża għandhom ibatu l-ispejjeż rispettivi tagħhom.

Għal dawn il-motivi, il-Qorti tal-Ġustizzja (Awla Manja) taqta' u tiddeċiedi:

1)      Ir-rikors huwa miċħud.

2)      Ir-Repubblika Portugiża hija ordnata tbati l-ispejjeż.

3)      Ir-Renju Unit tal-Gran Brittanja u l-Irlanda ta' Fuq u r-Renju ta' Spanja għandhom ibatu l-ispejjeż tagħhom.

Firem

* Lingwa tal-kawża: il-Portugiż.