Available languages

Taxonomy tags

Info

References in this case

References to this case

Share

Highlight in text

Go

SENTENZA TAL-QORTI TAL-ĠUSTIZZJA (L-Ewwel Awla)

tat-23 ta’ Frar 2006(*)

"Libertà ta’ l-istabbiliment – Taxxa fuq il-kumpanniji – Dritt ta’ kumpannija parent li tnaqqas l-ispejjeż konnessi ma’ l-ishma tagħha – Nuqqas ta’ dritt ta’ tnaqqis ta’ l-ispejjeż ta’ finanzjament li għandhom rabta ekonomika ma’ dividendi eżentati mit-taxxa – Dividendi mqassma minn sussidjarja indiretta stabbilità fi Stat Membru ieħor differenti minn dak ta’ l-uffiċċju reġistrat tal-kumpannija parent"

Fil-kawża C-471/04

li għandha bħala suġġett talba għal deċiżjoni preliminari skond l-Artikolu 234 KE, imressqa mill-Bundesfinanzhof (Il-Ġermanja), permezz ta’ Deċiżjoni ta’ l-14 ta’ Lulju 2004, li waslet quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja fil-5 ta’ Novembru 2004, fil-kawża

Finanzamt Offenbach am Main-Land

vs

Keller Holding GmbH,

IL-QORTI TAL-ĠUSTIZZJA (L-Ewwel Awla),

komposta minn P. Jann, President ta’ l-Awla, N. Colneric, K. Lenaerts (Relatur), E. Juhász u E. Levits, Imħallfin,

Avukat Ġenerali: M. Poiares Maduro,

Reġistratur: B. Fülöp, Amministratur,

wara li rat il-proċedura miktuba u wara s-seduta ta’ l-1 ta’ Diċembru 2005,

wara li rat l-osservazzjonijiet ippreżentati:

–       għal Finanzamt Offenbach am Main-Land, minn V. Hageböck, bħala aġent,

–       għal Keller Holding GmbH, minn K. Friedrich u H. Rehm, conseillers fiscaux, kif ukoll minn J. Nagler, Rechtsanwalt,

–       għall-Gvern Ġermaniż, minn N. Wunderlich u U. Forsthoff, bħala aġenti,

–       għall-Gvern tar-Renju Unit, minn C. Jackson, bħala aġent, assistita minn S. Moore u J. Stratford, barristers,

–       għall-Kummissjoni tal-Komunitajiet Ewropej, minn R. Lyal u K. Gross, bħala aġenti,

wara li rat id-deċiżjoni li ttieħdet, wara li semgħet lill-Avukat Ġenerali, li tiddeċiedi l-kawża mingħajr konklużjonijiet,

tagħti l-preżenti

Sentenza

1       It-talba għal deċiżjoni preliminari tirrigwarda l-interpretazzjoni ta’ l-Artikolu 52 tat-Trattat KE (li sar, wara emenda, l-Artikolu 43 KE), l-Artikolu 58 u l-Artikolu 73 B tat-Trattat KE (li saru l-Artikoli 48 KE u 56 KE).

2       Din it-talba ġiet ippreżentata fil-kuntest ta’ kawża bejn Finanzamt Offenbach am Main-Land u Keller Holding GmbH (iktar ’il quddiem "Keller Holding"), kumpannija soġġetta kollha kemm hi għat-taxxa fil-Ġermanja, dwar in-nuqqas ta’ dritt ta’ tnaqqis fiskali ta’ l-ispejjeż ta’ finanzjament li għandhom rabta ekonomika ma’ dividendi li tħallsu lilha minn sussidjarja indiretta stabbilita fl-Awstrija.

 Il-kuntest ġuridiku

 Il-Ftehim dwar iż-Żona Ekonomika Ewropea

3       L-Artikolu 6 tal-Ftehim dwar iż-Żona Ekonomika Ewropea, tat-2 ta’ Mejju 1992 (ĠU 1994, L 1, p. 3, iktar ’il quddiem il-"Ftehim ŻEE"), jipprovdi:

"Mingħajr preġudizzju għall-iżviluppi futuri ta’ każistika, id-disposizzjonijiet ta’ dan il-ftehim, sa fejn dawn huma identiċi fis-sustanza ma’ regoli korrispondenti tat-Trattat li jistabbilixxi l-Komunità Ekonomika Ewropea u t-Trattat li jistabbilixxi il-Komunità Ewropea tal-Faħam u l-Azzar u għall-atti adottati fl-applikazzjoni ta’ dawn iż-żewġ trattati, iridu, fl-implimentazzjoni u applikazzjoni tagħhom, ikunu interpretati b’ konformità mas-sentenzi rilevanti tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-Komunitajiet Ewropej mogħtija qabel id-data tal-firma ta’ dan il-ftehim."

4       L-Artikolu 31(1) tal-Ftehim ŻEE jgħid hekk:

"Fl-Istruttura tad-disposizzjonijiet ta’ dan il-ftehim, ma jistax ikun hemm l-ebda restrizzjonijiet fuq il-libertà ta’ stabbiliment ta’ ċittadini ta’ Stat Membru tal-KE jew Stat tal-EFTA fit-territorju ta’ ħaddieħor minn kwalunkwe minn dawn l-Istati. Dan japplika wkoll għat-twaqqif ta’ aġenziji, fergħat jew sussidjarji minn ċittadini ta’ kwalunkwe Stat Membru tal-KE jew stat tal-EFTA stabbilit fit-territorju ta’ kwalunkwe minn dawn l-Istati.

Libertà ta’ stabbiliment tinkludi d-dritt li jagħmlu u jwettqu attivitajiet bħala persuni li jaħdmu għal rashom u li jitwaqqaf u jiġu operati impriżi, partikolarment kumpanniji jew ditti li jaqgħu fit-tifsira tal-Artikolu 34, it-tieni paragrafu, taħt il-kondizzjonijiet ipprovduti għaċ-ċittadini tagħha stess, mill-liġi tal-pajjiż fejn tali stabbiliment jiġi effettwat, suġġett għad-disposizzjonijiet tal-Kapitolu 4."

5       L-Artikolu 34 tal-Ftehim ŻEE jgħid hekk:

" Kumpanniji jew ditti mwaqqfa skond il-liġi ta’ Stat Membru tal-KE jew Stat tal-EFTA u li għandhom l-uffiċċju ta’ reġistrazzjoni, amministrazzjoni ċentrali jew post ewlieni tan-negozju fit-territorju tal-Partijiet Kontraenti jrid, għall-fini ta’ dan il-Kapitolu, ikun trattat bl-istess mod bħall-persuni naturali li huma ċittadini tal-Istati Membri tal-KE jew tal-Istati tal-EFTA.

‘Kumpanniji jew ditti’ tfisser kumpanniji jew ditti kostitwiti taħt il-liġi ċivili jew kummerċjali, inklużi soċjetajiet koperattivi, u persuni oħra legali regolati minn liġi pubblika jew privata, bl-eċċezzjoni ta’ dawk li joperaw mingħajr l-iskop li jagħmlu l-qliegħ."

 Il-leġiżlazzjoni Komunitarja

6       Skond l-Artikolu 4(1) u (2) tad-Direttiva tal-Kunsill 90/435/KEE, tat-23 ta’ Lulju 1990 dwar is-sistema komuni tat-tassazzjoni li tapplika fil-każ tal-kumpanniji [parent] u sussidjarji ta’ Stati Membri differenti (ĠU L 225, p. 6):

"1.      Meta kumpannija [parent], bis-saħħa ta’ l-assoċjazzjoni tagħha mal-kumpannija sussidjarja tagħha, tirċievi profitti mqassma, l-Istat tal-kumpannija [parent] għandu, għajr meta din ta’ l-aħħar tiġi llikwidata, jew:

–       iżomm lura milli jintaxxa dawn il-profitti, jew,

–       jintaxxa dan il-qligħ filwaqt li jawtorizza lill-kumpannija [parent] biex tnaqqas mill-ammont tat-taxxa mistħoqqa dak il-frazzjon tat-taxxa fuq il-korporazzjonijiet imħallas mill-kumpannija sussidjarja li jkollu x’jaqsam ma’ dawn il-profitti […].

2.      Madankollu, kull wieħed mill-Istati Membri għandu jżomm il-għażla li jipprovdi illi kull impost li jkollu x’jaqsam ma’ l-ishma u kull telf li jirriżulta mit-tqassim tal-qligħ tal-kumpannija sussidjarja jistgħu ma jitnaqqsux mill-profitti taxxabbli tal-kumpannija [parent]. […]"

 Il-Konvenzjoni bejn ir-Repubblika Federali tal-Ġermanja u r-Repubblika ta’ l-Awstrija sabiex tiġi evitata t-taxxa doppja

7       L-Artikolu 15 tal-Konvenzjoni konkluża fl-4 ta’ Ottubru 1954 bejn ir-Repubblika Federali tal-Ġermanja u r-Repubblika ta’ l-Awstrija, sabiex tiġi evitata t-tassazzjoni doppja fil-qasam tat-taxxa fuq id-dħul u fuq il-kapital u fil-qasam ta’ taxxa kummerċjali u taxxa fuq l-art (iktar ’il quddiem il-"Konvenzjoni fiskali"), tipprovdi li "[…] l-Istat ta’ residenza jeżenta d-dħul li ġej mid-distribuzzjoni ta’ dividendi li kumpannija residenti f’dan l-Istat tirċievi minn kumpannija oħra stabbilità fl-istat l-ieħor u li l-kapital tagħha jappartjeni direttament lill-ewwel waħda sa livell ta’ għall-inqas 10 %".

 Il-leġiżlazzjoni nazzjonali

8       L-Artikolu 8 (b)(1) tal-liġi ta’ l-1991 dwar it-taxxa fuq il-kumpanniji (Körperschaftsteuergesetz 1991, iktar ’il quddiem il-"KStG"), intitolat "Ishma f’kumpanniji barranin", tipprovdi li d-dividendi li kumpannija soġġetta kollha kemm hi għat-taxxa tirċievi minn kumpannija soġġetta kollha kemm hi għat-taxxa ma jittieħdux in kunsiderazzjoni fil-kalkolu ta’ l-istima tat-taxxa sakemm il-parti tal-kapital proprju li ġej minn dħul barrani eżentat "huwa kkunsidrat li huwa użat għal dan il-għan".

9       Din id-dispożizzjoni tippermetti b’mod partikulari lill-kumpannija soġġetta kollha kemm hi għat-taxxa fil-Ġermanja li terġa’ tqassam fi ħdan il-grupp li fih hija tappartjeni dividendi li hija rċeviet minn kumpanniji stabbiliti fl-Awstrija, li huma stess huma eżenti mit-taxxa fil-Ġermanja b’mod konformi ma’ l-Artikolu 15 tal-Konvenzjoni fiskali, mingħajr ma dividendi b’hekk imqassma mill-ġdid jaqgħu fl-istima tat-taxxa tal-kumpannija li rċevithom.

10     F’sitwazzjoni purament nazzjonali, id-dividendi li kumpannija soġġetta kollha kemm hi għat-taxxa fil-Ġermanja tqassam lill-kumpannija oħra taxxabbli kollha kemm hi jaqgħu, għal din ta’ l-aħħar, fl-istima tat-taxxa fuq il-kumpanniji. Madankollu, sabiex tiġi evitata taxxa doppja tal-profitti mqassma, l-Artikolu 36(2)(3) tal-liġi ta’ l-1990 dwar it-taxxa fuq id-dħul (Einkommensteuergesetz 1990, iktar ’il quddiem l-"EStG") jipprovdi li t-taxxa mħallsa minn kumpannija taxxabbli kollha kemm hi u li tqassam dividendi hija imposta fuq it-taxxa dovuta mill-azzjonista li jirċievi d-dividendi. Konsegwentement, anki jekk dawn jaqgħu fl-istima tat-taxxa tal-kumpanniji soġġetti kollha kemm huma għat-taxxa fil-Ġermanja, dawn ta’ l-aħħar huma eżenti mit-taxxa fuq id-dividendi rċevuti permezz ta’ l-effett tal-metodu tal-qtugħ kontra t-taxxa diġà mħallsa.

11     L-Artikolu 3(c) ta’ l-EStG jipprovdi li, safejn huma għandhom rabta ekonomika diretta mal-profitti mhux taxxabbli, l-ispejjeż ma jistgħux jitnaqqsu bħala spejjeż sabiex tiġi stabbilita l-istima tat-taxxa.

12     Bis-saħħa ta’ din id-dispożizzjoni, moqrija flimkien ma’ l-Artikolu 8(b)(1) tal-KStG, il-projbizzjoni tat-tnaqqis ta’ l-ispejjeż għal finanzjament relatati ma’ ishma f’kumpannija ma tapplikax fin-nuqqas ta’ dividendi mqassma taħt is-sistema ta’ l-eżenzjoni tat-taxxi. Min-naħa l-oħra, jekk dividendi huma mqassma taħt sistema bħal din, ta’ l-ispejjeż għal finanzjament relatati ma’ l-ishma ma jistgħux jitnaqqsu fil-proporzjon fejn huma jirrigwardaw dawn id-dividendi.

 Il-kawża prinċipali u d-domanda preliminari

13     Mill-1993 sa l-1995, Keller Holding, billi kellha l-uffiċċju reġistrat tagħha u t-tmexxija tagħha fit-territorju Ġermaniż, żammet bħala membru uniku, b’mod partikulari, l-ishma ta’ kumpannija oħra stabbilita fil-Ġermanja, Keller Grundbau GmbH (iktar ’il quddiem "Keller Grundbau"). Min-naħa tagħha, din ta’ l-aħħar kienet żżomm l-ishma kollha ta’ kumpannija stabbilità fl-Awstrija, Keller Grundbau GmbH Wien (iktar ’il quddiem "Keller Wien").

14     Fis-snin 1994 u 1995, Keller Wien qassmet dividendi li, b’mod konformi mad-dispożizzjonijiet tal-Konvenzjoni fiskali, ġew irċevuti taħt is-sistema ta’ l-eżenzjoni tat-taxxi minn Keller Grundbau, li min-naħa tagħha ttrasferithom lill-Keller Holding. Bis-saħħa ta’ l-Artikolu 8(b)(1) tal-KStG, id-dividendi mqassma mill-ġdid b’dan il-mod ma ttieħdux in kunsiderazzjoni sabiex tiġi stabbilità l-istima tat-taxxa fuq il-kumpanniji li għaliha Keller Holding kienet suġġetta.

15     Din ta’ l-aħħar naqqset bħala spejjeż it-total ta’ l-interessi fuq il-kapital li hija ssellfet għall-finijiet ta’ l-akkwist ta’ l-ishma f’Keller Grundbau kif ukoll ta’ l-ispejjeż ta’ tmexxija konnessi magħha. Il-Finanzamt Offenbach-Stadt, li taħtha kienet taqa’ dak iż-żmien Keller Holding għal dak li għandu x’jaqsam mat-taxxa fuq il-kumpanniji, rrifjutat it-tnaqqis ta’ l-imsemmija spejjeż, bis-saħħa tad-dispożizzjonijiet ta’ l-Artikoli 8(b)(1) tal-KStG u 3(c) ta’ l-EStG flimkien, safejn dawn l-ispejjeż kienu jirreferu għad-dividendi eżentati mit-taxxi, b’mod partikolari dawk provenjenti minn Keller Wien.

16     Keller Holding ippreżentat rikors quddiem il-Hessische Finanzgericht, li hija laqgħet għal dak li jirrigwarda l-avviż ta’ impożizzjoni li jirreferi għas-snin 1994 u 1995. Din il-qorti fil-fatt iddeċidiet li l-leġiżlazzjoni nazzjonali in kwistjoni kienet tmur kontra l-Artikoli 52, 58 u 73 B tat-Trattat.

17     Sussegwentement, il-Finanzamt Offenbach am Main-Land (iktar ’il quddiem il-"Finanzamt") saret kompetenti għal dak li jirrigwarda l-impożizzjoni ta’ Keller Holding. Hija għalhekk ippreżentat rikors għal "Reviżjoni" quddiem il-Bundesfinanzhof kontra s-sentenza ta’ Hessische Finanzgericht li tat raġun lil din il-kumpannija.

18     Il-Bundesfinanzhof tikkonstata li peress li d-dividendi mħallsa lill-kumpannija parent soġġetta kollha kemm hi għat-taxxa fil-Ġermanja minn sussidjarja indiretta tagħha stabbilita fl-Awstrija huma esklużi mill-istima tat-taxxa li għaliha hija soġġetta din il-kumpannija parent, b’applikazzjoni ta’ l-Artikoli 8(b)(1) tal-KStG u 3(c) ta’ l-EStG, l-ispejjeż marbuta ma’ l-ishma ta’ din ta’ l-aħħar ma jistgħux jitnaqqsu safejn huma jirreferu għad-dividendi eżentati mit-taxxa. Min-naħa l-oħra, id-dividendi li kumpannija taxxabbli kollha kemm hi fil-Ġermanja tirċievi minn sussidjarja indiretta stabbilita fit-territorju Ġermaniż huma inklużi fl-istima tat-taxxa dovuta mill-kumpannija benefiċjarja u l-ispejjeż konnessi ma’ l-ishma ta’ din huma spejjeż li jistgħu jitnaqqsu, anki jekk, minħabba l-impożizzjoni tat-taxxa mħallsa mill-kumpannija li tqassam id-dividendi fuq it-taxxa dovuta mill-azzjonista li tirċievi d-dividendi, il-kumpanniji soġġetti kollha kemm huma għat-taxxa fil-Ġermanja huma, fir-realtà, eżenti mit-taxxa fuq id-dividendi mħallsa minn kumpanniji oħra stabbiliti fil-Ġermanja.

19     F’dawn iċ-ċirkustanzi, il-Bundesfinanzhof iddeċidiet li tissospendi l-proċedimenti u li tagħmel is-segwenti domanda għal deċiżjoni preliminari lill-Qorti tal-Ġustizzja:

"Huwa kompatibbli mad-dispożizzjonijiet ta’ l-Artikoli 52 u 58 tat-Trattat flimkien […], kif ukoll ma’ l-Artikolu 73 B tat-Trattat […] li l-ispejjeż ta’ finanzjament magħmula minn kumpannija u li għandhom rabta ekonomika diretta ma’ profitti mhux taxxabbli fit-territorju nazzjonali, provenjenti mill-ishma f’kumpannija li għandha s-sede tagħha fi Stat Membru ieħor, ma jistgħux jitnaqqsu bħala spejjeż ħlief fejn l-ebda profitt ma ġie mqassam fuq bażi eżentata mit-taxxi abbażi ta’ l-imsemmija żamma ta’ ishma?"

 Fuq id-domanda preliminari

20     Permezz tad-domanda tagħha, il-qorti tar-rinviju essenzjalment tistaqsi jekk id-dispożizzjonijiet tat-Trattat KE dwar il-libertà ta’ l-istabbiliment u tal-moviment liberu tal-kapital jipprekludux leġiżlazzjoni ta’ Stat Membru li teskludi t-tnaqqis fiskali favur kumpannija parent soġġetta kollha kemm hi għat-taxxa f’dan l-Istat, ta’ spejjeż ta’ finanzjament konnessi ma’ dividendi li huma eżenti mit-taxxa minħabba l-fatt li huma provenjenti minn sussidjarja indiretta stabbilita fi Stat Membru ieħor.

 Osservazzjonijiet preliminari

21     Jirriżulta mid-deċiżjoni tar-rinviju li t-tnaqqis, abbażi ta’ l-eżerċizzju ta’ 1994 u 1995, ta’ l-ispejjeż ta’ finanzjament relatati maż-żamma ta’ ishma ta’ Keller Holding f’Keller Grundbau ġie rrifjutat safejn dawn kienu konnessi mad-dividendi mħallsa minn sussidjarja indiretta stabbilità fl-Awstrija lil sussidjarja Ġermaniża u mħallsa lura minn din ta’ l-aħħar lill-kumpannija parent.

22     Jeħtieġ li mill-bidu tiġi rrifjutata l-argumentazzjoni ta’ Finanzamt Offenbach am Main-Land kif ukoll tal-Gvernijiet tal-Ġermanja u tar-Renju Unit, li l-kawza prinċipali tikkonċerna sitwazzjoni purament interna għal Stat Membru b’mod li mhemmx lok li jiġu interpretati d-dispożizzjonijiet tat-Trattat KE dwar il-libertà ta’ l-istabbiliment u tal-moviment liberu tal-kapital.

23     Fil-fatt, għalkemm huwa veru li l-kawża prinċipali tikkonċerna kumpannija parent li għandha l-uffiċċju reġistrat fil-Ġermanja li tikkontesta d-deċiżjoni ta’ l-amministrazzjoni fiskali Ġermaniza li rrifjutatilha l-benefiċċju tat-tnaqqis ta’ l-ispejjeż magħmula għall-finijiet ta’ akkwist ta’ ishma f’sussidjarja stabbilita ukoll fil-Ġermanja, xorta jibqa’ l-fatt li din id-deċiżjoni hija bbażata fuq il-leġiżlazzjoni nazzjonali li teskludi t-tnaqqis ta’ l-imsemmija spejjeż minħabba rabta ekonomika diretta li allegatament teżisti bejn dawn u d-dividendi mħallsa minn sussidjarja indiretta stabbilita fl-Awstrija u li, bħala tali, huma eżenti mit-taxxa fuq il-kumpanniji fil-Ġermanja, skond l-Artikolu 15 tal-Konvenzjoni fiskali.

24     Peress li l-leġiżlazzjoni in kwistjoni fil-kawża prinċipali tapplika għal sitwazzjonijiet li għandhom rabta mal-kummerċ intrakomunitarju, il-problema li toħroġ minn din il-kawża tista’ taqa’ taħt id-dispożizzjonijiet tat-Trattat dwar il-libertajiet fundamentali (ara, f’dan is-sens, is-sentenzi tal-15 ta’ Diċembru 1982, Oosthoek’s Uitgeversmaatschappij, 286/81, Ġabra p. 4575, punt 9, u tal-15 ta’ Mejju 2003, Salzmann, C-300/01, Ġabra p. I-4899, punt 32).

25     Minbarra dan, għandu jiġi mfakkar li r-Repubblika ta’ l-Awstrija ssieħbet ma’ l-Unjoni Ewropea fl-1 ta’ Jannar 1995. Jirriżulta li, safejn il-kawża prinċipali tikkonċerna fatti li seħħew fl-1994, it-Trattat ma kienx japplika għal dan l-Istat.

26     Madankollu hija l-Qorti tal-Ġustizzja li trid tforni lill-qorti nazzjonali l-elementi kollha ta’ interpretazzjoni rilevanti tad-dritt Komunitarju li jistgħu jintużaw fil-qtugħ tal-kawża pendenti quddiemha, kemm jekk għamlet u kemm jekk ma għamlitx referenza għalihom fid-domandi tagħha (ara, b’mod partikulari, is-sentenzi ta’ l-4 ta’ Marzu 1999, Consorzio per la tutela del formaggio Gorgonzola, C-87/97, Ġabra p. I-1301, punt 16, u tas-7 ta’ Settembru 2004, Trojani, C-456/02, Ġabra p. I-7573, punt 38).

27     Konsegwentement, kif isostnu Keller Holding u l-Kummissjoni tal-Komunitajiet Ewropej, hemm lok li jittieħdu in kunsiderazjoni, safejn it-talba għal deċiżjoni preliminari tikkonċerna fatti li jmorru lura għall-1994, id-dispożizzjonijiet tal-Ftehim ŻEE dwar il-libertà ta’ l-istabbiliment u l-moviment liberu tal-kapital, li kienu japplikaw għar-Repubblika Federali tal-Ġermanja u r-Repubblika ta’ l-Awstrija mill-1 ta’ Jannar 1994 u sa’ l-adezjoni tar-Repubblika ta’ l-Awstrija ma’ Unjoni Ewropea.

 Fuq l-interpretazzjoni tad-dispożizzjonijiet relattivi għal-libertà ta’ stabbiliment

28     Preliminarjament, għandu jiġi mfakkar li, bis-saħħa ta’ ġurisprudenza kostanti, għalkemm it-taxxa diretta taqa’ taħt il-kompetenza ta’ l-Istati Membri, madankollu, dawn ta’ l-aħħar iridu jeżerċitaw din b’osservanza tad-dritt Komunitarju (is-sentenzi tad-29 ta’ April 1999, Royal Bank of Scotland, C-311/97, Ġabra p. I-2651, punt 19, u tas-7 ta’ Settembru 2004, Manninen, C-319/02, Ġabra p. I-7477, punt 19).

29     Il-libertà ta’ l-istabbiliment, li l-Artikolu 52 tat-Trattat jirrikonoxxi liċ-ċittadini Komunitarji u li jinkludi d-dritt li tibda’ u teżerċita attivitajiet bħala persuna li taħdem għal rasa, kif ukoll li tikkostitwixxi u tmexxi impriżi, taħt l-istess kundizzjonijiet bħal dawk stipulati fil-liġijiet tal-pajjiż ta’ l-istabbiliment għaċ-ċittadini tiegħu stess, tinkludi, skond l-Artikolu 58 tat-Trattat, għall-kumpanniji jew ditti stabbiliti skond il-liġijiet ta’ Stat Membru u li jkollhom l-uffiċċju reġistrat jew it-tmexxija ċentrali jew is-sede prinċipali ġewwa l-Komunità, id-dritt li jeżerċitaw l-attività tagħhom fl-Istat Membru kkonċernat permezz ta’ sussidjarja, ta’ fergħa jew ta’ aġenzija (sentenza tal-21 ta’ Settembru 1999, Saint-Gobain ZN, C-307/97, Ġabra. p. I-6161, punt 35).

30     Minbarra dan, anki jekk, skond il-kliem tagħhom, id-dispożizzjonijiet relatati mal-libertà ta’ l-istabbiliment huma intiżi sabiex jassiguraw il-benefiċċju tat-trattament nazzjonali fl-Istat Membru ospitanti, dawn jipprojbixxu wkoll li l-Istat ta’ oriġini jostakola l-istabbiliment ta’ wieħed miċ-ċittadini tiegħu jew ta’ kumpannija mwaqqfa skond il-leġiżlazzjoni tiegħu fi Stat Membru ieħor (is-sentenza tas-16 ta’ Lulju 1998, ICI, C-264/96, Ġabra p. I-4695, punt 21).

31     B’mod konformi mal-leġiżlazzjoni in kwistjoni fil-kawża prinċipali, id-dividendi mħallsa minn sussidjarja indiretta u mqassma mill-ġdid lill-kumpannija parent permezz ta’ sussidjarja ta’ din ta’ l-aħħar jaqgħu fl-istima tat-taxxa dovuta minn din il-kumpannija parent meta l-kumpanniji kollha kkonċernati huma suġġetti kollha kemm huma għat-taxxa fil-Ġermanja. Madankollu, permezz tal-metodu tal-kalkolu tat-taxxa diġà mħallsa, dawn id-dividendi huma, fir-realtà, eżenti mit-taxxa.

32     Min-naħa l-oħra, id-dividendi mħallsa taħt l-istess kundizzjonijiet minn sussidjarja indiretta stabbilita fl-Awstrija huma, b’mod konformi ma’ l-Artikolu 15 tal-Konvenzjoni fiskali, direttament eżenti minn taxxa u għalhekk ma jaqgħux fl-istima tat-taxxa dovuta mill-kumpannija parent soġġetta kollha kemm hi għat-taxxa fil-Ġermanja.

33     Peress li, b’mod konformi ma’ l-Artikolu 3 c ta’ l-EStG, spejjeż li għandhom rabta ekonomika diretta ma’ profitti mhux taxxabbli ma jistgħux jitnaqqsu bħala spejjeż, l-ispejjeż ta’ finanzjament magħmula minn kumpannija parent soġġetta kollha kemm hi għat-taxxa fil-Ġermanja u li għandha indirettament żamma ta’ ishma f’sussidjarja stabbilita fl-Awstrija ma jistgħux jitnaqqsu safejn dawn huma konnessi ma’ dividendi mħallsa minn din ta’ l-aħħar u mqassma mill-ġdid lill-kumpannija parent taħt is-sistema ta’ l-eżenzjoni tat-taxxi. Min-naħa l-oħra, fil-każ fejn il-kumpanniji kollha kkonċernati huma suġġetti għat-taxxa fil-Ġermanja, nefqiet bħal dawn jistgħu jitnaqqsu kollha kemm huma. Fil-fatt, f’dak il-kaz, id-dividendi mqassma jaqgħu fl-istima tat-taxxa li għaliha l-kumpannija azzjonista hija suġġetta, anki jekk fir-realtà, dawn huma ukoll eżentati mit-taxxa.

34     Jirriżulta li l-pożizzjoni fiskali ta’ kumpannija li għandha sussidjarja indiretta fl-Awstrija, bħalma hi l-konvenuta fil-kawża prinċipali, hija inqas favorevoli minn dik li kien ikun hemm kieku dik is-sussidjarja indiretta kienet stabbilita fil-Ġermanja. Huwa veru li, fiż-żewġ każijiet, id-dividendi setgħu jiġu ttrasferiti fi ħdan il-grupp mingħajr ma jkunu ntaxxati minħabba, rispettivament, l-eżenzjoni tad-dividendi mħallsa mill-kumpanniji stabbiliti fl-Awstrija skond il-Konvenzjoni fiskali jew, fil-każ fejn is-sussidjarja indiretta hija stabbilita fil-Ġermanja, mill-metodu tal-kalkolu tat-taxxa diġà mħallsa mill-kumpannija li tkun qassmet dividendi fuq it-taxxa dovuta mill-kumpannija li rċevithom. Madankollu, huwa biss fil-każ fejn is-sussidjarja indiretta hija stabbilita fit-territorju nazzjonali li l-ispejjeż ta’ finanzjament, li għandhom rabta ekonomika mad-dividendi mħallsa minn din ta’ l-aħħar, jistgħu totalment jitnaqqsu.

35     Fid-dawl ta’ din id-differenza ta’ trattament, kumpannija parent tista’ tiġi dissważa milli twettaq l-attivitajiet tagħha permezz ta’ sussidjarji jew ta’ sussidjarji indiretti stabbiliti fi Stat Membru ieħor (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tat-18 ta’ Settembru 2003, Bosal, C-168/01, Ġabra p. I-9409, punt 27).

36     Madankollu, il-Gvern Germaniż u l-Gvern tar-Renju Unit isostnu li, minn naħa, differenza ta’ trattament bħal din ma tikkostitwixxix restrizzjoni għal-libertà ta’ l-istabbiliment peress li s-sitwazzjoni ta’ kumpannija parent stabbilita fi Stat Membru li għandha sussidjarja indiretta li s-sede tagħha tinsab fl-istess Stat mhijiex komparabbli ma’ dik ta’ kumpannija parent li s-sussidjarja indiretta tagħha hija stabbilita fi Stat Membru ieħor. Huma jsostnu li, filwaqt li d-dividendi mħallsa minn sussidjarja indiretta nazzjonali jaqgħu fil-bażi ta’ impożizzjoni tal-kumpannija parent, id-dividendi mħallsa minn sussidjarja indiretta Awstrijaka huma eżentati mit-taxxa. Il-limitazzjoni tat-tnaqqis ta’ l-ispejjeż ta’ finanzjament tkun il-korollarju tan-natura mhux taxxabbli tad-dividendi li ġejjin minn barra. Il-fatt li Keller Holding ma tibbenefikax mill-metodu ta’ impożizzjoni fiskali jirriżulta miċ-ċirkostanza li Keller Wien hija stabbilita fl-Awstrija u, għalhekk, hija suġġetta għat-taxxa fuq il-kumpanniji Awstrijaċi. Għalhekk, din ta’ l-aħħar, bid-differenza ta’ sussidjarja indiretta stabbilita fil-Ġermanja, ħallset it-taxxa fuq il-kumpanniji lill-awtoritajiet Awstrijaċi u mhux lill-awtoritajiet Ġermaniżi.

37     F’dan ir-rigward, għandu jingħad li, għal dak li jirrigwarda l-impożizzjoni tad-dividendi riċevuti, il-kumpanniji parent taxxabbli kollha kemm huma għat-taxxa fil-Ġermanja jinsabu f’sitwazzjoni simili, kemm jekk huma jirċievu dividendi ta’ sussidjarja indiretta stabbilita f’dan l-Istat Membru u kif ukoll jekk huma jirċievu dividendi ta’ sussidjarja indiretta li għandha l-uffiċċju reġistrat tagħha fl-Awstrija. Fil-fatt, fiż-żewġ każijiet, id-dividendi riċevuti mill-kumpannija parent huma, fir-realtà, eżentati mit-taxxa. Konsegwentement, limitazzjoni tat-tnaqqis ta’ l-ispejjeż ta’ finanzjament fil-każ ta’ kumpannija parent – bħala korollarju tan-nuqqas ta’ impożizzjoni tad-dividendi – li jaffettwaw biss id-dividendi li ġejjin minn barra ma tirriflettix differenza tas-sitwazzjoni tal-kumpanniji parent skond is-sussidjarja indiretta miżmuma minn dawn ta’ l-aħħar fis-sede tagħhom fil-Ġermanja jew fi Stat Membru ieħor.

38     Il-fatt li s-sussidjarji indiretti stabbiliti fl-Awstrija mhumiex assuġġettati għat-taxxa fuq il-kumpanniji fil-Ġermanja, mhuwiex rilevanti f’dan ir-rigward. Fil-fatt, id-differenza ta’ trattament fiskali in kwistjoni fil-kawża prinċipali tikkonċerna l-kumpanniji parent skond jekk huma għandhomx jew le sussidjarji indiretti fil-Ġermanja, għalkemm dawn il-kumpanniji parent huma kollha stabbiliti f’dan l-Istat Membru. Issa, għal dak li jikkonċerna s-sitwazzjoni fiskali ta’ dawn ta’ l-aħħar fir-rigward tad-dividendi mħallsa mis-sussidjarji indiretti, jeħtieġ li jiġi kkonstatat li dawn ma jagħtux lok għal ġbir ta’ taxxa a karigu tal-kumpanniji parent, kemm jekk ġejjin minn sussidjarji indiretti taxxabbli fil-Ġermanja u kif ukoll jekk ġejjin minn dawk taxxabbli fl-Awstrija.

39     Min-naħa l-oħra, billi għamlu referenza għas-sentenzi tat-28 ta’ Jannar 1992, Bachmann (C-204/90, Ġabra p. I-249) u Il-Kummissjoni vs Il-Belġju (C-300/90, Ġabra p. I-305), il-Gvern Ġermaniż u l-Gvern tar-Renju Unit isostnu li l-leġiżlazzjoni fiskali in kwistjoni fil-kawża prinċipali hija oġġettivament ġustifikata minħabba n-neċessità li tinżamm il-koerenza tas-sistema fiskali nazzjonali. Hemm rabta diretta, fil-kuntest ta’ l-istess impożizzjoni, bejn l-għoti ta’ vantaġġ fiskali, jiġifieri t-tnaqqis ta’ l-ispejjeż ta’ finanzjament marbuta ma’ l-ishma akkwistati minn kumpannija f’kumpannija oħra, u l-kumpens ta’ dan il-vantaġġ permezz ta’ tnaqqis fiskali, f’dan il-każ l-impożizzjoni ta’ dividendi mqassma. Kuntrarjament, l-iżvantaġġi fiskali li tbati kumpannija parent bħal dik fil-kawża prinċipali, jiġifieri ta’ nuqqas ta’ tnaqqis ta’ l-imsemmija spejjeż, ikun ikkumpensat permezz ta’ vantaġġ korrispondenti, f’dan il-każ il-ġbir ta’ dividendi eżentati mit-taxxa.

40     F’dan ir-rigward, hemm lok li jiġi mfakkar li, fil-punti 28 u 21 rispettivament tas-sentenzi ċitati iktar ’il fuq Bachmann u Il-Kummissjoni vs Il-Belġju, il-Qorti tal-Ġustizzja aċċettat li n-neċessità li tiġi ppreservata l-koerenza ta’ sistema fiskali tista’ tiġġustifika restrizzjoni għall-eżerċitar tal-libertajiet fundamentali ggarantiti mit-Trattat. Madankollu, sabiex argument ibbażat fuq ġustifikazzjoni bħal din jista’ jirnexxi, jeħtieġ li tiġi stabbilita l-eżistenza ta’ rabta diretta bejn il-vantaġġ fiskali kkonċernat u l-kumpens ta’ dan il-vantaġġ permezz ta’ tnaqqis fiskali stabbilit (ara, f’dan is-sens, is-sentenzi ta’ l-14 ta’ Novembru 1995, Svensson u Gustavsson, C-484/93, Ġabra p. I-3955, punt 18; ICI, iċċitata iktar ’il fuq, punt 29, u Manninen, iċċitata iktar ’il fuq, punt 42).

41     Issa, jirriżulta minn eżami tal-leġiżlazzjoni nazzjonali in kwistjoni li l-kumpanniji suġġetti kollha kemm huma għat-taxxa fil-Ġermanja u li jikkontrollaw sussidjarja jew sussidjarja indiretta stabbilita f’dan l-Istat Membru jibbenefikaw fl-istess ħin kemm minn tnaqqis fiskali ta’ l-ispejjeż ta’ finanzjament konnessi maż-żamma ta’ l-ishma tagħhom u mill-eżenzjoni fiskali tad-dividendi skond il-metodu ta’ imputazzjoni tat-taxxa. Min-naħa l-oħra, anki jekk id-dividendi li l-kumpanniji parent soġġetti kollha kemm huma għat-taxxa fil-Ġermanja jirċievu minn sussidjarja jew sussidjarja indiretta stabbilita fl-Awstrija huma wkoll eżenti mit-taxxa, it-tnaqqis fiskali ta’ l-ispejjeż konnessi maż-żamma ta’ l-ishma tagħhom huwa dejjem eskluż.

42     Għalhekk, ma jistax jiġi aċċettat, abbażi tan-neċessità li tiġi mħarsa l-koerenza fiskali, l-argument li skond dan, għall-kumpannija parent Ġermaniża li rċeviet dividendi mqassma minn sussidjarja indiretta stabbilita fl-Awstrija, in-nuqqas ta’ tnaqqis ta’ l-ispejjeż ta’ finanzjament tagħha jagħmel tajjeb għall-vantaġġi fiskali kkostitwiti mill-eżenzjoni ta’ l-imsemmija dividendi peress li, fil-każ ta’ kumpannija parent li tirċievi dividendi ta’ sussidjarja indiretta stabbilità fil-Ġermanja, il-vantaġġ fiskali li jikkostitwixxi t-tnaqqis tan-nefqiet ta’ finanzjament konnessi maż-żamma ta’ l-ishma tagħhom fis-sussidjarji ma tikkorrispondix, fil-fatt, għal ebda tnaqqis fiskali fuq id-dividendi mqassma favur din il-kumpannija parent. Fil-fatt, kif sostna l-Gvern Ġermaniż stess, f’dan l-aħħar każ, sabiex tiġi evitata l-impożizzjoni doppja ekonomika tal-profitti mqassma, l-issuġġettar tad-dividendi mqassma għat-taxxa fuq il-kumpanniji hija kkumpensata mill-imputazzjoni tat-taxxa mħallsa mill-kumpannija li tqassam.

43     Bil-għan li tiġi stabbilita l-eżistenza tan-neċessità li tiġi mħarsa l-koerenza tas-sistema fiskali, il-Gvern Ġermaniż lanqas ma jista’ jargumenta billi jibbaża ruħu fuq il-fatt li l-profitti magħmula mis-sussidjarja indiretta barranija – kuntrarjament għal dawk tas-sussidjarja indiretta stabbilita fil-Ġermanja – mhumiex taxxabbli f’dak l-Istat Membru. Fil-fatt, il-leġiżlazzjoni in kwistjoni fil-kawza prinċipali ma tistabilixxix relazzjoni bejn it-tnaqqqis ta’ l-ispejjeż ta’ finanzjament relatati maż-żamma ta’ l-ishma tal-kumpannija parent u l-profitti taxxabbli tal-kumpannija sussidjarja indiretta. Minbarra dan, il-profitti magħmula minn din is-sussidjarja indiretta li ppermettewlha li tqassam dividendi, huma suġġetti għat-taxxa fuq il-kumpanniji fl-Awstrija, kif huma taxxabbli fil-Ġermanja l-profitti ta’ sussidjarja indiretta li għandha s-sede tagħha f’dan l-Istat Membru, u l-post ta’ stabbiliment tal-kumpannija parent huwa f’dan ir-rigward irrelevanti.

44     Għall-istess raġunijiet, il-leġiżlazzjoni nazzjonali in kwistjoni fil-kawża prinċipali ma tistax tkun ġustifikata mill-prinċipju tat-territorjalità, bħalma hija ammessa mill-Qorti fil-punt 22 tas-sentenza tal-15 ta’ Mejju 1997, Futura Participations u Singer (C-250/95, Ġabra p. I-2471). Fil-fatt, din il-leġiżlazzjoni ma tkunx ikkunsidrata bħala implimentazzjoni ta’ l-imsemmi prinċipju safejn hija teskludi t-tnaqqis ta’ l-ispejjeż ta’ finanzjament inkorsi minn kumpannija parent soġġetta kollha kemm hi għat-taxxa fil-Ġermanja u li tirċievi dividendi li ġejjin minn sussidjarja indiretta stabbilita fl-Awstrija minħabba l-fatt li dawn huma eżenti mit-taxxa fil-Ġermanja, filwaqt li d-dividendi mħallsa lill-istess kumpannija parent minn sussidjarja indiretta soġġetta kollha kemm hi għat-taxxa fil-Ġermanja u li jkollha l-uffiċċju reġistrat tagħha f’dan l-Istat Membru jibbenefikaw ukoll permezz tal-metodu ta’ imputazzjoni tat-taxxa mħallsa mill-kumpannija li tqassam, minn eżenzjoni bħal din.

45     Sabiex tiġi ġġustifikata l-leġiżlazzjoni nazzjonali in kwistjoni fil-kawża prinċipali, il-Gvern Ġermaniż lanqas ma jista’ jinvoka l-fatt li din tillimita ruħha li timplimenta poter ta’ impożizzjoni previst fl-Artikolu 4(2) tad-Direttiva 90/435, li jagħti lill-kull Stat il-possibbiltà li jipprovdi, meta kumpannija parent tkun irċeviet profitti mqassma minn sussidjarja stabbilita fi Stat Membru ieħor – profitti li l-ewwel Stat Membru jkun jew naqas milli jintaxxa, jew ikun intaxxa dan il-qligħ filwaqt li jkun awtorizza lill-kumpannija parent tnaqqas mill-ammont tat-taxxa dovuta tagħha dik il-parti tat-taxxa mħallsa mill-kumpannija sussidjarja li jkollha x’jaqsam ma’ dawn il-profitti –, li l-ispejjeż konnessi ma’ din iż-żamma ta’ l-ishma ma jistgħux jitnaqqsu mill-profitti tal-kumpannija parent. Fil-fatt, indipendentement mid-domanda dwar jekk din id-direttiva tapplikax għall-każ in eżami, possibbiltà bħal din tkun eżerċitata biss fir-rigward tad-dispożizzjonijiet fundamentali tat-Trattat, f’dan il-każ l-Artikolu 52 tiegħu.

46     Peress li ma ġiex stabbilit li l-leġiżlazzjoni nazzjonali in kwistjoni fil-kawża prinċipali hija ġġustifikata minħabba raġunijiet ċari ta’ interess ġenerali, jeħtieġ li jiġi konkluż li l-Artikolu 52 tat-Trattat jipprekludi leġiżlazzjoni bħal din.

47     Safejn din il-leġiżlazzjoni tapplika għall-fatti li seħħew fl-1994, għandha ssir referenza għad-dispożizzjonijiet dwar il-libertà ta’ l-istabbiliment bħal dawk li jinsabu fil-Ftehim ŻEE.

48     Kif jippreċiża l-Artikolu 6 tiegħu, id-dispożizzjonijiet ta’ dan il-ftheim, safejn huma identiċi fis-sustanza għar-regoli korrispondenti tat-Trattat u ta’ l-atti adottati b’applikazzjoni ta’ dan, għandhom, fl-implimentazzjoni u l-applikazzjoni tagħhom, jiġu interpretati skond il-ġurisprudenza rilevanti tal-Qorti qabel l-iffirmar ta’ dan il-ftehim. Min-naħa l-oħra, kemm il-Qorti kif ukoll il-Qorti ta’ l-EFTA rrikonoxxew il-ħtieġa li jassiguraw li r-regoli tal-Ftehim ŻEE, li huma fis-sustanza identiċi għal dawk tat-Trattat, ikunu interpretati bl-istess mod (is-sentenzi tal-Qorti tal-Ġustizzja tat-23 ta’ Settembru 2003, Ospelt u Schlössle Weissenberg, C-452/01, Ġabra p. I-9743, punt 29, u ta’ l-1 ta’ April 2004, Bellio F.lli, C-286/02, Ġabra p. I-3465, punt 34; ara ukoll is-sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja EFTA tat-12 ta’ Diċembru 2003, EFTA Surveillance Authority vs L-Iżlanda, E-1/03, EFTA Court Report, p. 143, punt 27).

49     Għandu jiġi rilevat li r-regoli li jipprekludu r-restrizzjonijiet għal-libertà ta’ stabbiliment li toħroġ mill-Artikolu 31 tal-Ftehim ŻEE huma identiċi għal dawk li jimponi l-Artikolu 52 tat-Trattat.

50     F’dawn iċ-ċirkostanzi, ir-risposta għad-domanda magħmula għandha tkun li l-Artikoli 52 tat-Trattat u 31 tal-Ftehim ŻEE għandhom jiġu interpretati fis-sens li jipprekludu leġiżlazzjoni ta’ Stat Membru li teskludi t-tnaqqis fiskali ta’ l-ispejjeż għal finanzjament magħmula minn kumpannija parent soġġetta kollha kemm hi għat-taxxa f’dan l-Istat għall-akkwist ta’ ishma f’sussidjarja meta dawn l-ispejjeż huma konnessi ma’ dividendi li huma eżenti mit-taxxa minħabba l-fatt li huma provenjenti minn sussidjarja indiretta stabbilita fi Stat Membru ieħor jew fi Stat li huwa parti għall-imsemmi ftehim, filwaqt li t-tnaqqis ta’ dawn l-ispejjeż hija permessa meta dawn huma relatati ma’ dividendi mħallsa minn sussidjarja indiretta stabbilita fl-istess Stat Membru bħal dak ta’ l-uffiċċju reġistrat tal-kumpannija parent u li, fir-realtà, tibbenefika ukoll minn eżenzjoni tat-taxxa.

 Fuq l-interpretazzjoni tad-dispożizzjonijiet dwar il-moviment liberu tal-kapital

51     Peress li d-dispożizzjonijiet tat-Trattat u tal-Ftehim ŻEE dwar il-libertà ta’ stabbiliment jipprekludu leġiżlazzjoni nazzjonali bħal dik in kwistjoni fil-kawża prinċipali, mhuwiex neċessarju li jiġi eżaminat jekk id-dispożizzjonijiet tat-Trattat dwar il-moviment liberu tal-kapital jipprekludux ukoll din il-leġiżlazzjoni.

 Fuq l-ispejjeż

52     Peress li l-proċedura għandha, fir-rigward tal-partijiet fil-kawża prinċipali, in-natura ta’ kwistjoni mqajma quddiem il-qorti tar-rinviju, hija din il-qorti li tiddeċiedi fuq l-ispejjeż. L-ispejjeż sostnuti għas-sottomissjoni ta’ l-osservazzjonijiet lill-Qorti, barra dawk ta’ l-imsemmija partijiet, ma jistgħux jitħallsu lura.

Għal dawn il-motivi, il-Qorti tal-Ġustizzja (L-Ewwel Awla) taqta’ u tiddeċiedi:

L-Artikolu 52 tat-Trattat KE (li sar, wara emenda, l-Artikolu 43 KE), u l-Artikolu 31 tal-Ftehim dwar iż-Żona Ekonomika Ewropea, tat-2 ta’ Mejju 1992, għandhom jiġu interpretati fis-sens li jipprekludu leġiżlazzjoni ta’ Stat Membru li teskludi t-tnaqqis fiskali ta’ l-ispejjeż għal finanzjament magħmula minn kumpannija parent soġġetta kollha kemm hi għat-taxxa f’dan l-Istat għall-akkwist ta’ ishma f’sussidjarja meta dawn l-ispejjeż huma konnessi ma’ dividendi li huma eżenti mit-taxxa minħabba l-fatt li huma provenjenti minn sussidjarja indiretta stabbilita fi Stat Membru ieħor jew fi Stat li huwa parti għall-imsemmi ftehim, filwaqt li t-tnaqqis ta’ dawn l-ispejjeż hija permessa meta dawn huma relatati ma’ dividendi mħallsa minn sussidjarja indiretta stabbilita fl-istess Stat Membru bħal dak ta’ l-uffiċċju reġistrat tal-kumpannija parent u li, fir-realtà, tibbenefika ukoll minn eżenzjoni tat-taxxa.

Firem

* Lingwa tal-kawża: il-Ġermaniż.