Available languages

Taxonomy tags

Info

References in this case

References to this case

Share

Highlight in text

Go

SENTENZA TAL-QORTI TAL-ĠUSTIZZJA (L-Ewwel Awla)

6 ta’ Ottubru 2011 (*)

“Nuqqas ta’ Stat li jwettaq obbligu – Artikoli 63 TFUE u 40 tal-Ftehim ŻEE – Moviment liberu tal-kapital – Fondi ta’ pensjoni barranin u nazzjonali – Taxxa fuq il-kumpanniji – Dividendi – Eżenzjoni – Differenza fit-trattament”

Fil-Kawża C-493/09,

li għandha bħala suġġett rikors għal nuqqas ta’ twettiq ta’ obbligu skont l-Artikolu 258 TFUE, ippreżentat fl-1 ta’ Diċembru 2009,

Il-Kummissjoni Ewropea, irrappreżentata minn R. Lyal u M. Afonso, bħala aġenti, b’indirizz għan-notifika fil-Lussemburgu,

rikorrenti,

vs

Ir-Repubblika Portugiża, irrappreżentata minn L. Fernandes u H. Ferreira, bħala aġenti,

konvenuta,

IL-QORTI TAL-ĠUSTIZZJA (L-Ewwel Awla),

komposta minn A. Tizzano, President, J.-J. Kasel, A. Borg Barthet, E. Levits (Relatur) u M. Safjan, Imħallfin,

Avukat Ġenerali: P. Mengozzi,

Reġistratur: M. Ferreira, Amministratur Prinċipali,

wara li rat il-proċedura bil-miktub u wara s-seduta tal-24 ta’ Marzu 2011,

wara li semgħet il-konklużjonijiet tal-Avukat Ġenerali, ippreżentati fis-seduta tal-25 ta’ Mejju 2011,

tagħti l-preżenti

Sentenza

1        Permezz tar-rikors tagħha, il-Kummissjoni Ewropea titlob lill-Qorti tal-Ġustizzja tikkonstata li, billi intaxxat dividendi riċevuti minn fondi ta’ pensjoni mhux residenti b’rata ogħla minn dik għad-dividendi riċevuti mill-fondi ta’ rtirar residenti fit-territorju Portugiż, ir-Repubblika Portugiża naqset mill-obbligi tagħha skont l-Artikoli 63 TFUE kif ukoll 40 tal-Ftehim dwar iż-Żona Ekonomika Ewropea, tat-2 ta’ Mejju 1992 (ĠU Edizzjoni Speċjali bil-Malti, Kapitolu 11, Vol. 52, p. 3, iktar ’il quddiem il-ftehim “ŻEE”).

 Il-kuntest ġuridiku

2        Skont l-Artikolu 16(1) tal-iskema applikabbli għall-benefiċċji tat-taxxa (“Estatuto dos Beneficios Fiscais”, iktar ’il quddiem l-“EBF”), id-dħul riċevut mill-fondi ta’ pensjoni u entitajiet relatati li huma kkostitwiti u li joperaw f’konformità mad-dritt Portugiż huma eżenti mit-taxxa fuq id-dħul tal-kumpanniji (Imposto sobre o Rendimento das Pessoas Colectivas, iktar ’il quddiem l-“IRC”).

3        L-Artikolu 16(4) tal-EBF jipprovdi li f’każ ta’ nuqqas ta’ osservanza tal-kundizzjonijiet stabbiliti fl-ewwel subparagrafu ta’ dan l-artikolu, it-tgawdija tal-vantaġġ previst titqies mingħajr effet għall-eżerċizzju kkonċernat, il-kumpanniji ta’ mmaniġġjar tal-fondi ta’ pensjoni u entitajiet relatati, inklużi l-assoċjazzjonijiet tal-mutwalitajiet, li huma prinċipalment responsabbli mit-taxxi mhux imħallsa fuq il-fondi jew fuq l-assi li l-amministrazzjoni timponi fuqhom u li għandhom jagħmlu l-pagament tat-taxxa dovuta fit-terminu previst fl-Artikolu 120(1), tal-Kodiċi tat-taxxa fuq id-dħul tal-kumpanniji (Código do Imposto sobre o Rendimento das Pessoas Colectivas, iktar ’il quddiem il-“CIRC”).

4        L-Artikolu 4(2) tal-CIRC jipprovdi li l-persuni ġuridiċi u entitajiet oħra li la għandhom sede u lanqas amministrazzjoni effettiva fuq it-territorju Portugiż jibqgħu taxxabbli għall-IRC biss għad-dħul magħmul fit-territorju Portugiż. L-Artikolu 80(4)(ċ) tal-CIRC jispeċifika li r-rata tal-IRC tammonta għal 20 %, suġġetta għad-dispożizzjonijiet ta’ ftehim ippjanat sabiex tiġi evitata t-tassazzjoni doppja.

5        Skont il-punt 3 tal-Artikolu 4(3)(ċ) tal-CIRC, id-dħul mill-investiment ta’ kapital fejn id-debitur huwa ddomiċiljat, għandu s-sede tiegħu jew għandu amministrazzjoni effettiva fuq it-territorju Portugiż, jew fejn il-ħlas jirriżulta għall-stabbiliment fiss f’dan it-territorju, jagħmlu parti mid-dħul tal-persuni mhux residenti intaxxati fil-Portugall.

6        Skont l-Artikolu 88(1)(ċ), 3(b) u 5 tal-CIRC, l-IRC tinġabar permezz ta’ tnaqqis definittiv f’ras il-għajn.

7        Skont l-Artikolu 88(11) tal-CIRC:

“Il-benefiċċji mqassma mill-entitajiet suġġetti għall-IRC lil persuni taxxabbli li jibbenefikaw mill-eżenzjoni totali jew parzjali, inkluż, f’dan il-każ, id-dħul tal-kapital, hekk kif it-titoli li jagħtu lok għal profitti ma jkunux baqgħu kontinwament f’idejn l-istess persuna taxxabbli matul is-sena li tippreċedi d-data li fiha jitqegħdu għad-dispożizzjoni u ma jkunux inżammu matul iż-żmien meħtieġ sabiex jiġi kkompletat dan il-perijodu, huma ntaxxati b’mod awtonomu, b’rata ta’ 20 %”.

8        L-Artikolu 88(12) tal-CIRC jipprovdi:

“Mill-ammont tat-taxxa stabbilit f’konformità mad-dispożizzjonijiet tas-subparagrafu 11 jitnaqqas mit-taxxa li eventwalment tnaqqset f’ras il-għajn, fejn it-taxxa mnaqqsa f’dan il-każ ma setgħetx titnaqqas skont l-Artikolu 90(2)”.

 Il-proċedura prekontenzjuża

9        Fit-23 ta’ Marzu 2007, il-Kummissjoni bagħtet ittra ta’ intimazzjoni lir-Repubblika Portugiża, li fiha invokat l-inkompatibbiltà tad-dispożizzjonijiet fiskali portugiżi dwar trattament fiskali tad-dividendi u interessi riċevuti minn fondi ta’ pensjoni mhux residenti fit-territorju Portugiż mal-Artikoli 63 TFUE u 40 tal-Ftehim ŻEE.

10      Peress li l-Kummissjoni ma kinitx sodisfatta bit-tweġiba tar-Repubblika Portugiża tat-18 ta’ Ġunju 2007, fit-8 ta’ Mejju 2008 hija bagħtitilha opinjoni motivata fejn stednitha tieħu l-miżuri neċessarji sabiex tikkonforma ruħha magħha f’terminu ta’ xahrejn minn meta tirċievi din l-opinjoni.

11      Fit-tweġiba tagħha tal-14 ta’ Awwissu 2008, ir-Repubblika Portugiża rrikonoxxiet li s-sistema fiskali inkwistjoni kienet tikkostitwixxi restrizzjoni tal-moviment liberu tal-kapital, iżda hija kkunsidrat li tali restrizzjoni hija ġustifikata fir-rigward tad-dritt tal-Unjoni. B’mod partikolari, hija saħqet li s-sistema fiskali iktar favorevoli riżervata għall-fondi ta’ pensjoni residenti fil-Portugall tikkumpensa l-obbligi legali speċifiċi imposti fuqhom.

12      Billi ma kinitx sodisfatta b’dawn l-ispjegazzjonijiet, il-Kummissjoni ddeċidiet tippreżenta dan ir-rikors għal nuqqas ta’ twettiq ta’ obbligu.

 Il-proċedura quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja

13      Permezz ta’ att ippreżentat fir-Reġistru tal-Qorti tal-Ġustizzja fit-8 ta’ April 2010 u abbażi tat-tielet paragrafu tal-Artikolu 40 tal-Istatut tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-Unjoni Ewropea u l-Artikolu 93 tar-Regoli tal-Proċedura tal-istess qorti, l-Awtorità ta’ Sorveljanza tal-EFTA talbet li tiġi ammessa tintervjeni f’din il-kawża insostenn tat-talbiet tal-Kummissjoni.

14      Permezz tad-digriet tal-15 ta’ Lulju 2010, il-President tal-Qorti tal-Ġustizzja ċaħad din it-talba.

 Fuq ir-rikors

 L-argumenti tal-partijiet

15      Il-Kummissjoni ssostni li s-sistema fiskali Portugiża applikabbli għall-fondi ta’ pensjoni tistabbilixxi differenza fit-trattament skont il-post fejn jirrisjedu dawn il-fondi. B’hekk, id-dividendi mħallsa lil fondi ta’ pensjoni kkostitwiti u li joperaw skont il-leġiżlazzjoni Portugiża huma totalment eżenti mill-IRC, filwaqt li d-dividendi mħallsa lil fondi ta’ rtirar mhux residenti huma suġġetti għalih.

16      Il-Kummissjoni tqis li din id-differenza fit-trattament tikkostitwixxi restrizzjoni għall-moviment liberu tal-kapital, sa fejn l-investiment tal-fondi ta’ pensjoni mhux residenti tal-kumpanniji Portugiżi jsir inqas attraenti.

17      Preliminarjament, ir-Repubblika Portugiża tispeċifika li, skont l-Artikolu 88(11) tal-CIRC, ma teżistix differenza fit-trattament bejn il-fondi ta’ pensjoni residenti u l-fondi ta’ pensjoni mhux residenti meta d-dividendi mqassma jinħarġu minn ishma tal-fond benefiċjarju matul perijodu ta’ inqas minn sena, fejn, fiż-żewġ każijiet, dan id-dħul huwa suġġett għall-IRC.

18      Fil-każijiet l-oħra, ir-Repubblika Portugiża tirrikonoxxi l-eżistenza ta’ restrizzjoni għall-moviment liberu tal-kapital, iżda ssostni li hija ġustifikata minn żewġ aspetti.

19      L-ewwel nett, is-sistema fiskali applikabbli għall-fondi ta’ pensjoni hija ġustifikata għall-finijiet tal-ippreżervar tal-koerenza fiskali. B’hekk, l-eżenzjoni tad-dħul tal-fondi ta’ pensjoni residenti hija paċuta bit-tassazzjoni tal-pensjonijiet imħallsa lill-benefiċjarji residenti fil-Portugall abbażi tat-taxxa fuq id-dħul tal-persuni fiżiċi. Fil-qasam tal-pensjonijiet, interpretazzjoni wiesgħa ta’ din ir-raġuni imperattiva ta’ interess ġenerali hija neċessarja sabiex jiġi eskluż kull riskju ta’ theddid għall-istabbiltà finanzjarja tas-sistema ta’ sigurtà soċjali.

20      It-tieni nett, ir-Repubblika Portugiża ssostni li l-limitazzjoni tal-eżenzjoni tal-IRC għall-fondi ta’ pensjoni residenti hija bbażata fuq rekwiżiti marbuta mal-effikaċja tal-kontrolli fiskali. B’hekk, ir-rekwiżiti legali li jagħtu dritt sabiex wieħed jibbenefika mill-eżenzjoni tal-IRC jirrikjedu li l-fondi intiżi sabiex jirċievu din l-eżenzjoni jistgħu jiġu kkontrollati direttament mill-awtoritajiet fiskali Portugiżi.

21      B’hekk, il-fondi ta’ pensjoni residenti fil-Portugall ma humiex suġġetti biss għal rekwiżiti prudenzjali u ta’ difiża tal-investituri partikolarment stretti skont id-Direttiva 2003/41/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill, tat-3 ta’ Ġunju 2003, dwar l-attivitajiet u s-superviżjoni ta’ istituzzjonijiet għall-provvista ta’ rtirar okkupazzjonali (ĠU Edizzjoni Speċjali bil-Malti: Kapitolu 5, Vol. 4, p. 350), iżda wkoll skont ċirkustanzi supplementari relatati mad-dritt Portugiż, b’mod partikolari fis-settur tar-responsabbiltà finanzjarja. B’hekk, l-Artikolu 16(4) tal-EBF jipprovdi, b’mod partikolari, li l-kumpanniji li jamministraw fondi ta’ pensjoni huma responsabbli b’mod prinċipali mid-dejn tat-taxxa jew mill-patrimonji li taħthom taqa’ l-amministrazzjoni tagħhom.

22      Issa, il-kontroll ta’ dawn l-elementi huwa partikolarment kumpless u jeħtieġ li l-awtoritajiet fiskali Portugiżi jkunu jistgħu jmorru direttament għall-fondi ta’ pensjoni li jibbenefikaw mill-eżenzjoni tal-IRC. B’mod partikolari, f’każ ta’ nuqqas ta’ osservanza tar-rekwiżiti ffissati mil-leġiżlazzjoni Portugiża fir-rigward ta’ eżenzjoni tal-IRC, kontroll dirett fuq il-fondi kkonċernati jkun indispensabbli sabiex jiġi żgurat ħlas lura tal-ammonti dovuti skont l-IRC. Madankollu, tali kontroll ikun impossibbli li jiġi żgurat fir-rigward tal-fondi ta’ pensjoni residenti fi Stat Membru ieħor u, a fortiori, fir-rigward ta’ dawn residenti fi Stat terz li huwa parti fil-Ftehim ŻEE, billi d-dispożizzjonijiet tal-Unjoni relatati mal-kooperazzjoni fil-qasam fiskali ma huwiex applikabbli f’dan il-kuntest.

23      Bi tweġiba għal dawn l-argumenti, il-Kummissjoni ssostni, l-ewwel nett, li l-ġustifikazzjoni bbażata fuq il-koerenza fiskali ma tistax tiġi aċċettata fir-rigward tar-restrizzjoni tal-moviment liberu tal-kapital introdotta mis-sistema Portugiża ta’ tassazzjoni tal-fondi ta’ pensjoni.

24      B’hekk, minn naħa, l-IRC miġbura minn fuq id-dħul tal-fondi ta’ rtirar mhux residenti ma tikkostitwixxix sors dirett ta’ finanzjament tas-sistema ta’ sigurtà soċjali. Min-naħa l-oħra, it-tpaċija tat-telf ta’ dħul fiskali li jirriżulta mill-eżenzjoni tal-IRC permezz tat-tassazzjoni tal-pensjonijiet hija effettiva biss fil-każ fejn il-benefiċjarji ta’ dawn il-pensjonijiet jirrisjedu fil-Portugall.

25      It-tieni nett, il-Kummissjoni tqis li r-restrizzjoni inkwistjoni lanqas ma tista’ tiġi ġġustifikata permezz ta’ kunsiderazzjonijiet marbuta mal-effikaċja tal-kontrolli fiskali.

26      Fil-fatt, minn naħa, il-vantaġġ kompetittiv allegat, li minnu jibbenefikaw il-fondi ta’ rtirar mhux residenzi fil-qasam tar-rekwiżiti li għandhom jiġu osservati, ma jistax jiġġustifika l-fatt li jiġi applikat lilhom trattament fiskali inqas favorevoli.

27      Min-naħa l-oħra, it-trattament fiskali rriżervat għall-fondi ta’ rtirar mhux residenti ma jistax jitqies li huwa intiż li jipproteġi l-kumpanniji li fihom huma jinvestu kif ukoll il-persuni taxxabbli residenti fil-Portugall. Huwa sempliċement jillimita l-benefiċċju tal-eżenzjoni tal-IRC għall-fondi ta’ pensjoni residenti, mingħajr ma jħalli l-possibbiltà għall-fondi mhux residenti li jipprovaw li huma joffru garanziji ekwivalenti għal dawk li huma suġġetti għalihom il-fondi residenti. Għalhekk, u sabiex tiżgura l-osservanza tal-għanijiet stabbiliti mir-Repubblika Portugiża, huwa sempliċement meħtieġ li l-fondi ta’ pensjoni mhux residenti jintalbu jipprovaw il-kwalità tagħhom u l-qafas legali li fihom huma joperaw, ġaladarba l-mekkaniżmi ta’ kooperazzjoni u ta’ assistenza reċiproka previsti mid-dritt tal-Unjoni, iżda wkoll permezz tal-ftehim multilaterali u bilaterali fir-rigward tal-Istati terzi partijiet fil-Ftehim ŻEE, jippermettu lill-awtoritajiet Portugiżi jipproċedu għall-kontrolli meħtieġa, jew saħansitra għall-irkupru tad-dejn fiskali.

 Il-kunsiderazzjonijiet tal-Qorti tal-Ġustizzja

 Fuq l-eżistenza ta’ restrizzjoni għall-moviment liberu tal-kapital

28      Minn ġurisprudenza stabbilita jirriżulta li l-miżuri pprojbiti mill-Artikolu 63(1) TFUE, bħala restrizzjonijiet għall-movimenti tal-kapital, jinkludu dawk li huma ta’ natura li jiddisswadu lill-persuni mhux residenti milli jinvestu fi Stat Membru jew li jiddisswadu lir-residenti fl-imsemmi Stat Membru milli jinvestu fi Stati oħra (sentenz tal-10 ta’ Frar 2011, Haribo Lakritzen Hans Riegel u Österreichische Salinen, C-436/08 u C-437/08, Ġabra p. I-305, punt 50).

29      Fir-rigward tal-kwistjoni dwar jekk il-leġiżlazzjoni nazzjonali inkwistjoni tikkostitwixxix restrizzjoni għall-movimenti tal-kapitali, għandu jiġi kkonstatat li sabiex ma jkunux suġġetti għat-taxxa fuq il-persuni ġuridiċi, id-dividendi mqassma minn kumpanniji stabbiliti fit-territorju Portugiż lil fondi ta’ rtirar għandhom jissodisfaw żewġ kundizzjonijiet. Minn naħa, huma għandhom jiġu mħallsa lil fondi ta’ pensjoni kkostitwiti u li joperaw skont id-dritt Portugiż. Min-naħa l-oħra, dawn id-dividendi għandhom jitqassmu fir-rigward ta’ ishma li baqgħu mingħajr interruzzjoni proprjetà tal-istess fondi ta’ pensjoni matul perijodu minimu li jikkorrispondi għas-sena li tippreċedi d-data tad-disponibbiltà tagħhom jew miżmuma matul il-perijodu neċessarju sabiex dan il-perijodu jiġi kkompletat.

30      B’hekk, minħabba l-ewwel kundizzjoni prevista mil-leġiżlazzjoni nazzjonali inkwistjoni, l-investiment li jista’ jsir f’kumpannija Portugiża permezz ta’ fond ta’ pensjoni mhux residenti huwa inqas attraenti mill-investiment li jista’ jsir permezz ta’ fond ta’ pensjoni residenti. Fil-fatt, fl-ewwel każ huma biss id-dividendi ddistribwiti mill-kumpannija Portugiża li jkunu suġġetti għal rata ta’ 20 % fir-rigward tal-IRC anki jekk jirriżultaw minn ishma li baqgħu proprjetà ta’ dan il-fond matul perijodu minimu li jikkorrispondi għas-sena li tippreċedi d-data ta’ disponibbiltà tagħhom. Din id-differenza fit-trattament għandha bħala effett li tiddiswadi l-fondi ta’ pensjoni mhux residenti milli jinvestu f’kumpanniji Portugiżi u lill-persuni li jġemmgħu l-flus residenti fil-Portugal milli jinvestu f’tali fondi ta’ pensjoni.

31      Madankollu din id-differenza fit-trattament ma teżistix meta d-dividendi mħallsa minn kumpannija residenti jirriżultaw minn ishma li ma baqgħux fil-pussess tal-istess persuna taxxabbli matul is-sena li tippreċedi d-data tad-disponibbiltà tagħhom. Fil-fatt, skont l-Artikolu 88(11) tal-CIRC, l-eżenzjoni prevista fl-Artikolu 16(1) tal-EBF ma hijiex applikabbli f’dawn iċ-ċirkustanza, b’mod li dawn id-dividendi huma suġġetti għall-IRC ikun liema jkun il-post ta’ residenza tal-fondi ta’ pensjoni li fihom dawn id-dividendi jitħallsu.

32      F’dawn iċ-ċirkustanzi, għandu jiġi konkluż li, fir-rigward tat-tassazzjoni tad-dividendi mħallsa minn kumpanniji stabbiliti fit-territorju Portugiż fir-rigward ta’ ishma proprjetà ta’ fond ta’ pensjoni matul iktar minn sena, il-leġiżlazzjoni kontenzjuża tikkostitwixxi restrizzjoni għall-moviment liberu tal-kapital ipprojbit, bħala prinċipju, mill-Artikolu 63 TFUE.

 Fuq ir-raġunijiet li jistgħu jiġġustifikaw il-leġiżlazzjoni inkwistjoni

33      Kif jirriżulta minn ġurisprudenza stabbilita sewwa, miżuri nazzjonali li jillimitaw il-moviment liberu tal-kapital jistgħu jkunu ġustifikati minħabba r-raġunijiet imsemmija fl-Artikolu 63 TFUE jew minħabba raġunijiet imperattivi ta’ interess ġenerali, bil-kundizzjoni li jkunu xierqa sabiex jiggarantixxu t-twettiq tal-għan imfittex u li ma jmorrux lilhinn minn dak li huwa meħtieġ biex jintlaħaq dan l-għan (sentenza tal-1 ta’ Lulju 2010, Dijkman u Dijkman-Lavaleije, C-233/09, punt 49 kif ukoll il-ġurisprudenza ċċitata).

34      Skont ir-Repubblika Portugiża, il-leġiżlazzjoni inkwistjoni hija ġġustifikata permezz ta’ raġunijiet ibbażati fuq il-ħtieġa li jinżammu, minn naħa, il-koerenza fiskali u, min-naħa l-oħra, l-effikaċja tal-kontroll tar-rekwiżiti li għandhom jissodisfaw il-fondi ta’ pensjoni sabiex jibbenefikaw mill-eżenzjoni tat-taxxa fuq il-kumpanniji kontenzjuża.

–       Fir-rigward tal-għan ibbażat fuq il-ħtieġa li tinżamm il-koerenza fiskali

35      Għandu jitfakkar li l-Qorti tal-Ġustizzja diġà ammettiet li l-ħtieġa li tinżamm il-koerenza ta’ sistema fiskali tista’ tiġġustifika restrizzjoni tal-eżerċizzju tal-libertajiet fundamentali ggarantiti mit-trattat (sentenzi tas-27 ta’ Novembru 2008, Papillon, C-418/07, Ġabra p. I-8947, punt 43, u Dijkman u Dijkman-Lavaleije, iċċitata iktar ’il fuq, punt 54).

36      Sabiex argument ibbażat fuq tali ġustifikazzjoni jkun jista’ jirnexxi, il-Qorti tal-Ġustizzja madankollu teżiġi rabta diretta bejn il-vantaġġ fiskali inkwistjoni u t-tpaċija ta’ dan il-vantaġġ permezz ta’ impożizzjoni fiskali speċifika, peress li n-natura diretta ta’ din ir-rabta għandha tiġi evalwata fid-dawl tal-għan tal-leġiżlazzjoni inkwistjoni (sentenzi ċċitati iktar ’il fuq, Papillon, punt 44 u Dijkman u Dijkman-Lavaleije, punt 55).

37      F’dan ir-rigwad, ir-Repubblika Portugiża ma pprovatx suffiċjentement skont il-liġi l-eżistenza ta’ tali rabta billi ssostni li l-eżenzjoni tat-taxxa fuq il-kumpanniji tpaċi t-taxxa fuq id-dħul dovut mill-persuni msieħba fil-fondi ta’ pensjoni residenti fil-Portugall għall-pensjonijiet li jirċievu u li b’hekk tippermetti l-prevenzjoni ta’ tassazzjoni doppja ta’ dan id-dħul.

38      Barra minn hekk, għandu jiġi kkonstatat li, minn naħa, mil-leġiżlazzjoni inkwistjoni ma jirriżultax li d-dħul imħallas lil benefiċjarji residenti fil-Portugall permezz ta’ fondi ta’ pensjoni mhux residenti ma humiex suġġetti għat-taxxa fuq id-dħul. Għaldaqstant, f’tali ċirkustanzi, id-dividendi mħallsa fil-fondi mhux residenti huma suġġetti għat-taxxa fuq il-kumpanniji u l-ammonti mħallsa lill-benefiċjarji residenti permezz ta’ dawn il-fondi huma suġġetti għat-taxxa fuq id-dħul.

39      Min-naħa l-oħra, meta fond residenti jħallas dħul lil benefiċjarju mhux residenti, id-dividendi li jkun irċieva huma eżenti mit-taxxa fuq il-kumpanniji, jkun liema jkun it-trattament fiskali riżervat għad-dħul li dan il-fond iħallas fl-Istat ta’ residenza tal-benefiċjarju ta’ dan id-dħul.

40      Barra minn hekk, fir-rigward tal-argument ibbażat fuq il-ħtieġa li tiġi żgurata ż-żamma tas-sistema ta’ pensjoni Portugiża, ir-Repubblika Portugiża ma pprovdiet ebda element li jippermetti li jiġi kkonstatat sa fejn il-fatt li mit-taxxa fuq il-kumpanniji jiġu eżentati d-dividendi mħallsa lil fondi mhux residenti jista’ jqiegħed inkwistjoni l-finanzjament ta’ din is-sistema.

41      Għalhekk, fid-dawl tal-elementi pprovduti mir-Repubblika Portugiża, hija ma tistax tinvoka l-ħtieġa li tinżamm il-koerenza fiskali sabiex tiġġustifika r-restrizzjoni għall-moviment liberu tal-kapital li jirriżulta mil-leġiżlazzjoni inkwistjoni.

–       Fir-rigward tal-għan ibbażat fuq il-ħtieġa li tiġi ggarantita l-effikaċja tal-kontrolli

42      Hija ġurisprudenza stabbilita li l-ħtieġa li tiġi ggarantita l-effikaċja tal-kontrolli fiskali tikkostitwixxi raġuni imperattiva ta’ interess ġenerali li tista’ tiġġustifika restrizzjoni għall-eżerċizzju ta’ libertajiet fundamentali ggarantiti mit-Trattat (sentenza Dijkman u Dijkman-Lavaleije, iċċitata iktar ’il fuq, punt 58 u l-ġurisprudenza ċċitata).

43      Skont ir-Repubblika Portugiża, l-eżenzjoni mill-IRC hija korrispettiv tal-osservanza, mill-fondi ta’ pensjoni, tar-rekwiżiti previsti mid-Direttiva 2003/41 u mil-leġiżlazzjoni Portugiża.

44      B’mod partikolari, il-kundizzjonijiet li għandhom jissodisfaw il-fondi ta’ pensjoni residenti sabiex jibbenefikaw mill-eżenzjoni tal-IRC huma intiżi sabiex jiżguraw iż-żamma tas-sistema ta’ pensjoni Portugiża, billi jissuġġettaw dawn il-fondi għal rekwiżiti partikolarment stretti fil-qasam ta’ amministrazzjoni, ta’ funzjonament, ta’ kapitalizzazzjoni u ta’ responsabbiltà finanzjarja. Issa, il-kontroll ta’ dawn ir-rekwiżiti mill-amministrazzjoni fiskali hija possibbli biss sa fejn dawn il-fondi ta’ pensjoni jirrisjedu fil-Portugall.

45      F’dan ir-rigward, jeħtieġ, madankollu, li jiġi kkonstatat li l-leġiżlazzjoni kontenzjuża teskludi, bħala prinċipju, il-fondi ta’ pensjoni mhux residenti milli jibbenefikaw mill-eżenzjoni mill-IRC, mingħajr ma tagħtihom il-possibbiltà li jipprovaw li jissodisfaw ir-rekwiżiti ffissati mil-leġiżlazzjoni Portugiża. B’hekk, ir-Repubblika Portugiża ma tistax issostni li d-differenza kkonstatata bejn it-trattament li minnu jibbenefikaw il-fondi ta’ pensjoni residenti u dak intiż għall-fondi ta’ pensjoni mhux residenti fil-qasam tal-eżenzjoni mill-IRC huwa korrispettiv tal-osservanza, mill-fondi ta’ pensjoni residenti, tar-rekwiżiti previsti mill-imsemmija leġiżlazzjoni. Fil-fatt, il-fondi ta’ pensjoni mhux residenti huma fi kwalunkwe ipoteżi esklużi mill-benefiċċju ta’ din l-eżenzjoni, anki jekk jissodisfaw ir-rekwiżiti mitluba għall-kisba tagħha.

46      Issa, leġiżlazzjoni nazzjonali li tipprekludi b’mod assolut lil fond ta’ pensjoni milli jipproduċi l-prova li huwa jissodisfa r-rekwiżiti li jippermettulu jibbenefika mill-eżenzjoni mill-IRC, jekk ikun residenti fil-Portugall, ma tistax tiġi ġġustifikata bl-effikaċja tal-kontrolli fiskali. Fil-fatt, ma jistax jiġi eskluż, a priori, li l-fondi ta’ pensjoni residenti fi Stat Membru barra r-Repubblika Portugiża jinsabu f’pożizzjoni li jipprovdu d-dokumenti ta’ sostenn rilevanti li jippermettu lill-awtoritajiet fiskali Portugiżi jivverifikaw, b’mod ċar u preċiż, li huma jissodisfaw ir-rekwiżiti ekwivalenti għal dawk previsti mil-leġiżlazzjoni Portugiża, fl-Istat ta’ residenza tagħhom.

47      Din l-evalwazzjoni tgħodd għall-Istati Membri tal-Unjoni Ewropea u għall-Istati Membri taż-Żona Ekonomika Ewropea (ŻEE) b’mod partikolari għaliex, hekk kif ikkonstata l-Avukat Ġenerali fil-punti 57 u 58 tal-konklużjonijiet tiegħu, id-Digriet Liġi Nru 12/2006, tal-20 ta’ Jannar 2006, invokat mir-Repubblika Portugiża fir-risposta tagħha, huwa intiż sabiex jittrasponi d-Direttiva 2003/41, li l-applikazzjoni tagħha ġiet estiża għall-Istati Membri taż-ŻEE.

48      Fi kwalunkwe każ, l-impossibbiltà assoluta għall-fondi ta’ pensjoni mhux residenti li jibbenefikaw mill-eżenzjoni mogħtija lill-fondi ta’ pensjoni residenti fil-Portugall lanqas ma tista’ tiġi kkunsidrata bħala proporzjonata fir-rigward tad-diffikultajiet allegati mir-Repubblika Portugiża fir-rigward tal-ġbir ta’ informazzjoni rilevanti u l-irkupru tad-dejn fiskali.

49      Fil-fatt, l-ewwel nett, fir-rigward tal-fondi residenti fi Stat Membru minbarra r-Repubblika Portugiża, id-Direttiva tal-Kunsill 77/799/KE, tad-19 ta’ Diċembru 1977, dwar għajnuna reċiproka mill-awtoritajiet kompetenti tal-Istati Membri fil-qasam tat-tassazzjoni diretta (ĠU Edizzjoni Speċjali bil-Malti, Kapitolu 9, Vol 1, p. 63), kif ukoll id-Direttiva tal-Kunsill 2008/55/KE, tas-26 ta’ Mejju 2008, dwar l-assistenza reċiproka għall-irkupru ta’ talbiet rigward ċerti imposti, dazji, taxxi u miżuri oħra (ĠU L 150, p. 28), joffru lill-awtoritajiet Portugiżi qafas ta’ kooperazzjoni u ta’ assistenza li tippermettilhom jiksbu l-informazzjoni meħtieġa skont il-leġiżlazzjoni nazzjonali, kif ukoll il-mezzi għall-irkupru ta’ dejn fiskali eventwali mill-fondi ta’ pensjoni mhux residenti.

50      It-tieni nett, fir-rigward tal-fondi ta’ pensjoni residenti fi Stat Membru taż-ŻEE, għalkemm huwa minnu li l-mekkaniżmi deskritti fil-punt preċedenti ta’ din is-sentenza ma japplikawx f’din is-sitwazzjoni, għandu jiġi kkonstatat, minn naħa, li l-leġiżlazzjoni inkwistjoni ma tissuġġettax il-benefiċċju tal-eżenzjoni tat-taxxa fuq il-kumpanniji għall-preżenza ta’ ftehim bilaterali ta’ assistenza bejn ir-Repubblika Portugiża u l-Istati Membri taż-ŻEE li jippermetti kooperazzjoni u assistenza ugwali għal dawk implementati bejn l-Istati Membri tal-Unjoni. Min-naħa l-oħra, hekk kif osserva l-Avukat Ġenerali fil-punt 70 tal-konklużjonijiet tiegħu, miżuri inqas restrittivi għall-moviment liberu tal-kapital meta mqabbla mal-leġiżlazzjoni inkwistjoni jistgħu jiġu introdotti sabiex jiġi żgurat l-irkupru tad-dejn fiskali, bħall-obbligu li jiġu pprovduti, a priori, il-garanziji fiskali neċessarji għall-ħlas ta’ dan id-dejn.

51      B’hekk ir-restrizzjoni għall-moviment liberu tal-kapitali li tirriżulta mil-leġiżlazzjoni kontenzjuża ma tistax tiġi ġġustifikata bir-raġunijiet invokati mir-Repubblika Portugiża.

52      F’dawn iċ-ċirkustanzi, għandu jiġi kkonstatat li, billi rriżervat il-benefiċċju tal-eżenzjoni tat-taxxa fuq il-kumpanniji biss għall-fondi ta’ pensjoni residenti fit-territorju Portugiż, ir-Repubblika Portugiża naqset mill-obbligi tagħha taħt l-Artikoli 63 TFUE u 40 tal-Ftehim ŻEE.

 Fuq l-ispejjeż

53      Skont l-Artikolu 69(2), tar-Regoli tal-Proċedura, il-parti li titlef għandha tbati l-ispejjeż, jekk dawn ikunu ntalbu. Peress li Ir-Repubblika Portugiża tilfet, hemm lok li hija tiġi kkundannata għall-ispejjeż kif mitlub mill-Kummissjoni.

Għal dawn il-motivi, il-Qorti tal-Ġustizzja (L-Ewwel Awla) taqta’ u tiddeċiedi:

1)      Billi rriżervat il-benefiċċju tal-eżenzjoni tat-taxxa fuq il-kumpanniji biss għall-fondi ta’ pensjoni residenti fit-territorju Portugiż, ir-Repubblika Portugiża naqset mill-obbligi tagħha taħt l-Artikoli 63 TFUE u 40 tal-Ftehim dwar iż-Żona Ekonomika Ewropea tat-2 ta’ Mejju 1992.

2)      Ir-Repubblika Portugiża hija kkundannata għall-ispejjeż.

Firem

* Lingwa tal-kawża: il-Portugiż.